දිවෙහි රාජ්ජේ ජනකතා - 68 (රන්නමාරි)

(උපුටා ගැනීම ක්සේවියර් රොමේරෝ ෆ්‍රියාස් ගේ "Folk Tales of the Maldives" පොතෙන්)

රන්නමාරි

පසුබිම​:

ක්‍රි.ව​. 1100 දී පමණ තමයි මාල දිවයින ඉතිහාසයේ මුල් වරට එක්සේසත් ජාතික රාජ්‍යයක් වෙන්නෙ. ඊට කලින් තිබ්බෙ සමීප සබඳකම් තිබ්බ​, නමුත් දේශපාලනිකව ස්වාධීන දූපත් එකතු ගණනාවක්.

මාලදිවයිනේ මේ වෙද්දි වාසය කළ ප්‍රධාන ජනවර්ගය වුනේ දිවෙහි. ඔවුන් තමයි අදටත් මාලදිවයිනේ ප්‍රධාන ජනවර්ගය​. දිවෙහි ජනයා ගේ මූලය ලංකාව​. ඔවුන් ගේ භාෂාවත් හැඳින්වුනේ දිවෙහි කියලා. ඒක සිංහල භාෂාවට ඉතා සමීප භාෂාවක්. ඔවුන් ගේ පාලකයා හැඳින්වුනේ "රදුන්" කියලා. රදුන් මාලේ දූපතේ තිබ්බ තමාගේ අගනුවර ඉඳලා පාලනය ගෙන ගියා.

ක්‍රි.ව​. 1100 වෙද්දි දිවෙහි ජනයා බෞද්ධයෝ. ඔවුන් මහායාන සහ වජ්‍රයාන සම්ප්‍රදායන් තමයි ප්‍රධාන වශයෙන් අනුගමනය කරේ. මාලදිවයින් බුදු දහමේ කේන්.ද්‍රස්ථානය වුනේ දකුණු දිග දූපත්. ඒ ඒවා ලංකාවට වඩා කිට්ටුවෙන් තිබීම කියල හිතන්න පුළුවන්.

බෞද්ධ භික්‍ෂූන්ව දිවෙහි බසින් හැඳින්වුනේ "සගමොනුන්" කියලා. ඔවුන් ගේ ස්ථූව "හවිත්තා" නැත්තම් "උස්තුබු" කියලා හැඳින්වුනා. මාලදිවයින පුරාම අදටත් මේ බෞද්ධ සිද්ධස්ථාන වල නටබුන් දකින්න පුළුවන්.

ෆුවාමුලාකු දූපතේ ඇති "බොදු හවිත්තා" හෙවත් ලොකු ස්ථුපය​

ථෙරවාදය මාලදිවයිනේ ප්‍රචලිත නොවුන නිසා මාලදිවයිනට බුදු දහම ආවේ අභයගිරි සම්ප්‍රදායෙන් කියල හිතන්න පුළුවන්.

=====================================================================

ක්‍රි.ව​. 1153 දි මාලදිවයිනේ පාලකයා වුනේ "දොවෙමි කලමින්ජා සිරි තිරිබුවන ආධිත්‍යය මහා රදුන්". ඒ ඔහුගේ 12 වැනි රාජ්‍ය වර්‍ෂය​.

මේ කාලයේදී මාලදිවයිනේ වැසියන් මුහුදු රකුසියක් ගෙන් පීඩා වින්දා. මේ රකුසිය හැඳින්වුනේ "රන්න මාරි" කියලා. රන්න මාරි පෙනුමෙන් ලාම්පු ගණනාවකින් ආලෝකමත් වුන නැවක් වගේ. ඇය හැම මාසයකම දවසක් රාත්‍රී කාලයට මුහුදෙන් ඇවිත් මාලදිවයින් වැසියන්ට නොයෙකුත් පීඩාවන් සිදු කලා.

රන්න මාරි ගෙන් ගැලවෙන්න මාලදිවයින් වැසියන් කළේ ඇයට නර බිල්ලක් දෙන එක​. මේ සඳහා තරුණියක්  තෝරා ගැනුනා. ඒ කුසපත් ඇදීමකින්. හැම මාසයේම රන්න මාරි එන දවසේ රාත්‍රියට ඔවුන් තෝරා ගත් තරුණිය මාලේ දූපතේ දකුණු කෙළවරේ වෙරළට යාබදව පිහිටා තිබ්බ පන්සලක රඳවලා තිබ්බා. උදේට ඔවුන්ට හමු වුනේ ඇයගේ මළ සිරුර​.

මේ බිලි පූජාව නිසා මාලදිවයින් වැසියන් රන්න මාරි ගේ පීඩාවන් ගෙන් ගැලවුනත්, ඔවුන් තමා පසු වෙලා හිටපු අවාසනාවන්ත තත්වය ගැන දැඩි කනස්සල්ලෙන් හිටියේ.

මේ අතරතුරේ මාලේ දූපතට අමුත්තෙක් එනවා. ඔහු එන්නෙ සෝමාලියාවේ ඉඳලා. ඔහුගේ නම "යූසුෆ් බින් අහ්මඩ් අල්-කව්නෙයින්". යූසුෆ් කුරානය කටපාඩමින් කියන්න පුළුවන් අයෙක්. ඉතා ප්‍රසිද්ධ ඉස්ලාම් උගතෙක්. ඔහුගේ කීර්තිය මුළු ඉස්ලාමීය ලෝකය පුරාම පැතිරිලා තිබ්බා. ඔහුව හැඳින්වුනේ "ෂයික් අබු බරකත් අල් බර්බරි" (සෝමාලියාවේ උතුම් පියානන්) කියන ගෞරව නාමයෙන්.

යූසුෆ් නවාතැන් ගත්තෙ මාලේ දූපතේ වාසය කරපු දුප්පත් මහළු කාන්තාවකගේ නිවසේ. දවසක් ඔහු නගරයේ සංචාරය කරලා හවස නිවෙසට එනකොට දැක්කා මහළු කාන්තාවගේ ඥාතීන් සියළු දෙනා ඇගේ නිවෙසට රැස් වෙලා ඉන්න බව​. ඔවුන් හිටියේ ඉතාමත් ශෝකයෙන්. ගෑණු හඬා වැලපුනා. යූසුෆ් මේකට හේතුව විමසුවා. ඔහුට දැන ගන්න ලැබුනා එදා රෑ රන්න මාරි වෙනුවෙන් බිලි වෙන්න තෝරාගෙන තිබුනේ මහළු කාන්තාවගේ තරුණ දියණිය කියලා.

යූසුෆ් මහළු කාන්තාව පැත්තකට කතා කරලා මෙහෙම කිව්වා.

"බය වෙන්න එපා. අද රෑට ඔබේ දියණිය වෙනුවෙන් මම රකුසියට බිලි වෙන්නම්"

රාත්‍රිය උදාවුනා. යූසුෆ් ස්නානය කරලා හොඳින් ශුද්ධ පවිත්‍ර වෙලා තරුණිය වෙනුවට පන්සලට ගියා. ඔහු මුහුද පැත්තට තිබුන ජනේලයක් ළඟට වෙලා වෙලා කුරාන පාඨයන් හඬ නගා කියමින් හිටියා. රකුසිය මුහුදෙන් ගොඩ බිමට එද්දිම ඇයට කුරාන පාඨයන් අහුනා. බියපත් වුන රකුසිය නැවතත් මුහුදට පළා ගියා.

පහුවෙනිදා උදේ මිනිස්සු තරුණිය ගේ මළ සිරුර අරගන්න පන්සලට ආවා. ඒත් ඔවුන්ට දකින්න ලැබුනේ ජනේලය ළඟට වෙලා කුරාන පාඨ හඬ නගා කියවමින් උන් යූසුෆ් ව​. මිනිස්සු පුදුමයට පත් වෙලා ඔහුව රදුන් හමුවට අරගෙන ගියා.

රදුන් විශ්මයටත් පැහැදීමටත් පත් වුනා. යූසුෆ් ඔහුට ඉස්ලාමය වැළඳ ගැනීමට ආරාධනා කලා. රදුන් ඔහුට මෙහෙම කිව්වා.

"මේ මාසය අපත් සමඟ නවතින්න​. ඊළඟ සැරේත් රන්න මාරි පළවා හරින්න ඔබට පුළුවන් වුනොත් මම ඉස්ලාමය වැළඳ ගන්නවා"

යූසුෆ් රදුන් ගේ මාළිගයේ නැවතුනා. මාසය අවසන් වෙන්න පෙර ඔහුගෙන් ඉස්ලාමය ගැන ඉගෙන ගත් රදුන් ඉස්ලාමය ගැන කැමැත්තක් ඇති කර ගත්තා.

ඊළඟ මාසයේ රකුසිය එන්න නියමිත වුන දවසේ යූසුෆ් නැවතත් පන්සලේ කුරාන පාඨයන් කියවමින් රාත්‍රිය ගත කළා. රකුසිය ආවේ නෑ.

පහුවදා උදේම රදුන් පන්සලට ආවා. ඔහුට කුරාන පාඨ කියමින් නිරුපද්‍රිතව උන් යූසුෆ් හමු වුනා. රදුන් විශ්මයටත් පැහැදීමටත් පත් වෙලා එතැනදීම ඉස්ලාමය වැළඳ ගත්තා. රදුන් සමඟ ඔහුගේ බිසව සහ දරුවනුත්, රාජ සභාවත් ඉස්ලාමය වැළඳ ගත්තා.

රදුන් තරුණියන් බිලි දුන්න පන්සල දාලා එතැන ඉස්ලාම් පල්ලියක් හදන්න අණ කලා. ඒක තමයි මාලදිවයිනේ පළවෙනි ඉස්ලාම් පල්ලිය වුනේ.

රදුන් අනෙක් දූපත් වලටත් ඉස්ලාමයේ පණිවිඩය යැව්වා. ඔවුනුත් ඉස්ලාමය වැළඳ ගත්තා෴

=====================================================================

පසුවදන :

මාලදිවයින ඉස්ලාමය වැළඳ ගැනීම පිළිබඳ මේ ජනකතාව සත්‍ය සිද්ධියක් මත පදනම් වුන එකක් කියල හිතන්න පුළුවන්.

මේ කතාවේ එන "යූසුෆ් බින් අහ්මඩ් අල්-කව්නෙයින්" කියන්නෙ ඇත්තටම ජීවත් වුන පුද්ගලයෙක්. ඉතා ප්‍රසිද්ධ ආගමික උගතෙක් වුන ඔහු නමින් ඉඳි කළ පල්ලි මාලදිවයින​, ලංකාව ඇතුළු රටවල් ගණනාවක තියෙනවා.

යූසුෆ් මාලදිවයිනේ රජු ඉස්ලාමයට හැරවූ බව හිතන්න පුළුවන්. ඒත් ඊට පෙරත් මාලේ අගනුවර ඉස්ලාමය වැළඳගත්ත දිවෙහි ජාතිකයන් ඉන්න ඇති. අරාබිය සහ අප්‍රිකාවේ නැගෙනහිර වෙරළ මාලදිවයින එක්ක තදින්ම වෙළඳ සබඳකම් පවත්වලා තියෙනවා. සමහරවිට ඉස්ලාමය වැළඳගත් රාජ සභාවේ ප්‍රභල නිලධාරීන් පවා ඉන්න ඇති. යූසුෆ් ව රදුන්ට මුණ ගැස්වුයේ ඔවුන් වෙන්න ඇති.

ඓතිහාසික සාක්‍ෂි අනුව පේන විදිහට මාලදිවයින ඉස්ලාමයට හැරවීම මේ ජනකතාවේ එන තරම් සරළ හෝ සාමකාමී නෑ. බොහෝ තැන් වල මේ පරිවර්තනය සිද්ධ වුනේ බලහත්කාරයෙන්. විශේෂයෙන්ම බුදු දහමේ කේන්.ද්‍රස්ථානය වුන දකුණු දිග දූපත් වල​.

දකුණුදිග අතොළුවක් වුන හද්දුන්මති අතොළුවේ බෞද්ධ භික්‍ෂූන් රදුන් ගේ අණට පිටු පෑ බවත්, රාජ්‍ය නිලධාරීන් පැමිණි විට ඔවුන්ට එරෙහිව ආයුධ සන්නද්ධව සටන් කළ බවත් කියැවෙනවා. සමහර භික්‍ෂූන් වහන්සේලා මාලේ දූපතට රැගෙන ගිහින් හිස ගසා දැමූ බවටත් කියැවෙනවා.

ඒ වගේම සමහර දූපත් වල ඉතා පරිස්සමෙන් වළලා දැමූ බුදු පිළිම පසු කාලීනව (20 වෙනි සියවසේදී) පුරා විද්‍යාත්මක ගවේෂන වලදී හමුවෙලා තියෙනවා. ඒකෙන් අදහස් වෙන්නෙ මිනිස්සු රජ අණට යටත් වුන නමුත්, කවදා හෝ බුදු දහම නැවතත් ස්ථාපනය වෙයි කියන බලාපොරොත්තුවෙන් සිටි බව​.

තොඩ්ඩු දූපතෙන් හමුවූ වළලා තිබූ බුදු පිළිමය​

කොහොම වුනත් බුදු දහම මුළුමනින්ම යටපත් වෙන්න සෑහෙන කාලයක් ගත වෙලා තියෙනවා. 

1600 තරම් මෑත කාලයක් වන තුරු දකුණු දිග දූපත් වල බුදු දහම තිබිල තියෙනවා. දකුණු දිග දූපතක් වන තිනදූ දූපතේ ජනතාව බුදු දහම අදහන බව දැනගත්ත රදුන් හමුදාව යවලා ඔවුන්ව බලහත්කාරයෙන් ඉස්ලාමයට හරවලා තියෙනවා. එතැනදී විශාල මනුෂ්‍යය ඝාතනයක් වුන බවත්, තිනදූ දූපත් වාසීන් 1835 වන තුරු දඬුවම් වශයෙන් විශේෂ බද්දක් ගෙවූ බවත් කියැවෙනවා.

අටුවාව​

1. දොවෙමි කලමින්ජා

දොවෙමි කලමින්ජා කියන්නෙ මාලදිවයින මුල් වරට එක්සේසත් කළ කොයිමාල කුමරු ගේ සොහොයුරිය ගේ පුතා. ඔහු තමයි මාලදිවයිනේ ප්‍රථම ඉස්ලාමය වැළඳගත් පාලකයා. ඔහු ගේ නම දිවෙහි සම්ප්‍රදායට අනුව "දොවෙමි කලමින්ජා සිරි තිරිබුවන ආධිත්‍යය මහා රදුන්". ඉස්ලාමය වැළඳගත් පසු ඔහු "සුල්තාන් මුහම්මද් ඉබ්න් අබ්දුල්ලා" නමිනුත් හැඳින්වුනා. (දිවෙහි සම්ප්‍රදායේ නම සහ ඉස්ලාමීය සම්ප්‍රදායේ නම යන දෙකම පාවිච්චි කිරීම මාලදිවයින් පාලකයන් ගේ සිරිතක්).

ඉස්ලාමය වැළඳගත් පසු ඔහුට "ධරුමවන්ත රස්ගෙෆානු" (ධාර්මික රජතුමා) යන ගෞරව නාමය ලැබුනා. ඔහු 1166 දී මක්කමට ගිය හජ් වන්දනා ගමනකදී මරණයට පත් වුනා

2. මාලදිවයිනේ ඉස්ලාම් පල්ලි

ඉස්ලාම් පල්ලි දිවෙහි බසින් හැඳින්වෙන්නෙ "මිස්කි" කියලා. ඒ "මොස්ක්" කියන අරාබි වචනයෙන් බිඳුන යෙදුමක්. මාලදිවයිනේ හැදුනු පළමුවෙනි මිස්කිය දොවෙමි කලමින්ජා රදුන් ගේ නමින් "ධරුමවන්ත මිස්කි" කියලා හැඳින්වෙනවා.

ඉස්ලාමීය සම්ප්‍රදාය අනුව පල්ලියක් හදන්නෙ මක්කමට මුහුණ ලා සිටින විදිහට​. නමුත් මාලදිවයිනේ පැරණි මිස්කි බොහොමයක් තියෙන්නෙ නැගෙනහිර​-බටහිර දිශාවට මුහුණ ලා සිටින විදිහට​. ඒකට හේතුව තමයි ඒවා හදලා තියෙන්නෙ පැරණි බෞද්ධ පන්සල් වල අත්තිවාරම මත වීම​.