ඉස්ලාමයේ ඉතිහාසය - 5 (මක්කාවේ ඉස්ලාමය සහ මුස්ලිම් වරුන්ට එරෙහි මර්ධනය​)

මුහම්මද් තුමා ප්‍රසිද්ධියේ ඉස්ලාමය දේශනා කිරීම ඇරඹීමත් සමඟම මක්කා නගරයේ ප්‍රධානීන් ඉස්ලාමය මර්ධනය කරන්න තීරණය කළා. මේ නිසා මුල් කාලයේ මුස්ලිම් වරුන්ට මක්කා නගරයේදී විවිධ හිංසා පීඩා වලට ගොදුරු වීමට සිද්ධ වුනා.

එවකට පැවති අරාබි සිරිත් අනුව යම් කිසි කෙනෙකුට එදිරිවාදිකමක් සිදු වුනොත්, ඔහුගේ පවුලේ සාමජිකයන් ඔහු වෙනුවෙන් පෙනී සිටිය යුතු වුනා. මේ නිසා බලවත් සහ ධනවත් පවුල් වල මුස්ලිම් වරුන්ට තමාගේ පවුලේ ආරක්‍ෂාව ලැබුනු නිසා කෙලින්ම හානියක් කරන්න මක්කා වැසියන් පෙළඹුනේ නෑ. මේ හේතුව නිසා මුහම්මද් තුමා, කදීජා, අලී, උත්මාන්, අබ්ද් අල් - රහ්මන් වැනි මුස්ලිම් වරු පීඩාවට ලක් වුනේ සාපේක්‍ෂව අඩුවෙන්. නමුත් දුප්පතුන් දරුණු හිංසා පීඩා වලට ලක් වුනා.

අබු දාර් අල්-ගෆාරි

අබු දාර් අල්-ගෆාරි හෙවත් ජුන්දුබ් කියන්නේ බැනු ගෆාර් ගෝත්‍රයට අයත් තරුණ බෙදුවියන් වරයෙක්. බැනු ගෆාර් ගෝත්‍රයේ ප්‍රධාන ජීවිකාව වුනේ තවලම් මංකොල්ල කෑම​. මේ නිසා ඔවුන් සම්බන්ධයෙන් මක්කා නගරයේ වෙළඳුන් තුල තිබුනේ භීතිය මුසු වුනු හැඟීමක්.

බැනු ගෆාර් ගෝත්‍රයේ හිංසාකාරී ජීවන රටාව නිසා කළකිරීමෙන් සිටි අබු දාර් ට මුහම්මද් තුමා ගැන අහන්න ලැබුනා. ඔහු මුහම්මද් තුමා සොයාගෙන මක්කාව වෙත ආවා. මුහම්මද් තුමා හමුවෙන අදහසින් ඔහු කාබාව අසල ගැවසෙමින් සිටියා. එහිදී ඔහුට ගැටවරයෙක් හමුවුනා. අබු දාර් මේ ගැටවරයාගෙන් මුහම්ම්ද් තුමා පිළිබඳ විමසා සිටියා.

"ඔව් මම මුහම්මද්ව දන්නවා" යැයි පැවසූ ගැටවරයා අබු දාර් ව මුහම්මද් තුමා වෙත කැඳවාගෙන ගියා. එහිදී මුහම්මද් තුමා සමඟ කළ සංවාදයකින් පසුව අබු දාර් ඉස්ලාමය වැළඳ ගත්තා.

මේ වන විට ඉස්ලාමය වැළඳගත් පිරිස දහයකටත් අඩු ගණනක්. මුහම්මද් තුමා තවමත් ප්‍රසිද්ධියේ දේශනා කිරීම අරඹා තිබුනේ නෑ. මේ නිසා අබු දාර් නික්ම යාමට පෙර මුහම්මද් තුමා ඔහු ඉස්ලාමය වැළඳගත් බව කිසිවෙකුටත් නොපවසන ලෙසට පොරොන්දු කර ගත්තා.

"බය වෙන්න එපා. මම කාටවත් මේ ගැන කියන්නේ නෑ" යනුවෙන් සහතික කළ අබු දාර් මුහම්මද් තුමාගේ නිවසින් පිටත්ව ගියා.

සුළු වේලාවකට පසු නිවසින් බැහැරව ගිය ගැටවරයාට කාබාව දෙසින් විශාල කලබගෑණියක ශබ්ධයක් ඇසෙන්න වුනා. ඔහු වහාම ඒ දෙසට දිව ගියා. එහිදී ඔහුට දකින්න ලැබුනේ කාබාව අසල විශාල පිරිසක් එක් රැස් වී සිටින අයුරු.

අබු දාර් කාබාව මත නැගී මහා හඬින් කෑ ගසමින් සිටියා.

"මගේ නම ජුන්දුබ්. අල්ලාහ් හැර වෙනත් දෙවියෙක් නෑ. මුහම්මද් අල්ලාහ් ගේ දූතයා"

එක් රැස් වී සිටි පිරිස කෝපයෙන් දැවෙමින් අබු දාර් ට ශාප කළා. සුළු මොහොතකින් ඔවුන් අබු දාර් ව පහතට ඇද බිම පෙරළා හොඳටම පහර දුන්නා.

එතැනට පැමිණි මක්කා නගරයේ ප්‍රධානියෙක් වුනු අබු සුෆියාන් කෝලහලය වැලැක්වීමේ අරමුණෙන් අබු දාර් ව අතහරින ලෙස නාගරිකයන් ගෙන් ඉල්ලා සිටියා. ඒත් කිසිවෙක් ඔහුට ඇහුම් කන් දුන්නේ නෑ. ඔවුන් දිගටම අබු දාර්ට ගුටි බැට දුන්නා.

"නුඹලා දන්නවද මේ කවුද කියලා? ඔහු බැනු ගෆාර් ගෝත්‍රයේ සාමාජිකයෙක්"

අබු දාර් ගේ ගෝත්‍රය ගැන ඇසූ සැනින් මක්කා වැසියන් භීතියට පත් ව ඔහුව අත හැර විසිර ගියා. ඒ නිසා අබු දාර් ගේ ජීවිතය ගැලවුනා. ගැටවරයා අබු දාර් ගේ තුවාල වලට සාත්තු කර ඔහු පිටත් කර හැරියා.

අබු දාර් ට කාබාව අසලදී හමු වුනු ගැටවරයා අලී ඉබ්න් අබු තාලිබ්. ඒ අලී සහ අබු දාර් අතර ජීවිත කාලයක් පැවතුනු මිතු දමක ආරම්භය​.

සුමයියා, යාසිර් සහ අම්මාර්

යාසිර් ඉබ්න් ආමර් යෙමනයේ සිට මක්කාවට සංක්‍රමන වූ දුප්පතෙක්. ඔහු මක්කා නගරයේදී සුමයියා නම් කාන්තාවක් විවාහ කර ගත්තා. ඔවුනට අම්මාර් ඉබ්න් යාසිර් නම් පුතෙක් සිටියා. මේ තිදෙනාම මක්කා නගරයේ ප්‍රධානියෙක් වුනු ආමර් ඉබ්න් හිෂාම් (අබු ජහල්) ගේ වහලුන් ලෙස සේවය කලා.

යාසිර් සහ සුමයියා මහළු වියට පත් වුනු පසු, ඔවුන් ගේ පුතාත් සමඟම ඉස්ලාමය වැළඳ ගත්තා. ඔවුන් ගේ ස්වාමියා වුනු ආමර් ඉබ්න් හිෂාම් මේ පිළිබඳව දැනගත් පසු කෝපයෙන් වියරු වැටුනා. ආමර් ඉබ්න් හිෂාම් සහ ඔහු ගේ සොහොයුරියගේ පුතා වුනු උමර් ඉබ්න් අල්-කත්තබ් යාසිර්, සුමයියා සහ අම්මාර් හට යකඩ සන්නාහ අන්දවා ගිනි අව්වේ සිටුවා තැබුවා. අව්වෙන් රත් වුනු යකඩ සන්නාහ නිසා ඔවුන් ගේ සිරුරු පිළිස්සෙන්නට වුනා.

නමුත් ඔවුන් ඉස්ලාමය අත හැරීමට එකඟ නොවුනු නිසා ආමර් ඉබ්න් හිෂාම් හෙල්ලයකින් සුමයියා ගේ රහස් පෙදෙසට ඇණ ඇය මරා දැමුවා. ඉස්ලාමය වෙනුවෙන් දිවි පිදූ පළමු පුද්ගලයා ලෙස සැලකෙන්නේ සුමයියා. ටික වෙලාවකට පසු යසීර් දරුණු වධ බන්ධන නිසා මරණයට පත් වුනා. වධ වේදනා වලින් සිහි විකල් ව සිටි අම්මාර් ඉස්ලාමය අත හැරීමට කැමැත්ත පළ කිරීම නිසා ඔහු ගේ ජීවිතය ගැලවුනා.

අම්මාර් ඉස්ලාමය අත හරින බව ප්‍රකාශ කලේ ජීවිතය ගලවා ගැනීමට නිසා සහ ඔහු හදවතින් ඉස්ලාමය අත් නොහැරි නිසා ඔහු තවමත් මුස්ලිම් වරයෙක් බව මුහම්මද් තුමා ප්‍රකාශ කළා. මේ මුස්ලිම් වරුන් අතර ඇති "අල් තකියා" (ජීවිතය ගලවා ගැනීම සඳහා ඉස්ලාමය අත හරින බව පැවසීමට අවසර දීම​) සම්ප්‍රදායේ ආරම්භය.

පසු කලක අම්මාර් ඉබ්න් යාසිර් මුහම්මද් තුමාගේ සහ අලී ගේ ඉතාමත් විශ්වාසවන්ත සගයෙක් බවට පත් වුනා.

බිලාල් ඉබ්න් රබා

බිලාල් ඉබ්න් රබා ඉතියෝපියානු (කළු) ජාතික වහලෙක්. ඔහු ගේ ස්වාමියා වුනේ මක්කා නගරයේ ප්‍රධානියෙක් වුනු උමයියා ඉබ්න්  කලාෆ්.

බිලාල් ඉස්ලාමය වැළඳගත් බව දැනගත් උමයියා ඔහු දරුණු වධ බන්ධනයන්ට පත් කළා. ඔහු බිලාල් ගේ අත් පා බැඳ දමා නගරය පුරා ඇදගෙන ගියා. නමුත් ඉස්ලාමය අත හැරීම ප්‍රතික්‍ෂේප කළ බිලාල් දිගින් දිගටම "අහද්, අහද්" (දෙවියන් පරිපූර්ණයි) යනුවෙන් හඬ නැගුවා.

උමයියා ඊළඟට කලේ බිලාල් නිරුවත් කර පොළවේ සිටවූ ලී කුඤ්ඤ හතරක ඔහුගේ අත් පා ගැට ගසා ඔහුට කස පහර දීම​. ඉන් පසු ඔහුට ගිනියම් වූ පොළව මත වැතිරී ඉන්න සැලැස්වුවා. නමුත් බිලාල් දිගින් දිගටම "අහද්, අහද්" යනුවෙන් හඬ නැගුවා. උමයියා එවිට රත් කරන ලද විශාල ගලක් බිලාල් ගේ පපුව මත තැබුවා. එහි බරින් මිරිකී ගිය බිලාල් ට හුස්ම ගැනීමට අපහසු වීම නිසා ඔහු සෙමින් සෙමින් මරණය වෙත ළඟා වුනා.

එවිට එහි පැමිණි ඉස්ලාමය වැළඳ ගත් වෙළෙන්දෙක් වූ අබු බකර් උමයියා වෙතින් බිලාල් මිලදී ගෙන ඔහුව වධ බන්ධනයන් ගෙන් සහ වහල් බවින් නිදහස් කළා. එයින් බිලාල් ගේ ජීවිතය ගැලවුනා.

පසු කලෙක බිලාල් ඉස්ලාමයේ පළමු "මුආසින්" වරයා (නැමදුම​ සඳහා කැඳවන්නා) තනතුර ලැබුවා.

බිලාල් නැමදුම​ සඳහා කැඳවීමේ පණිවුඩය දීම​

මුහම්මද් තුමා සහ අබු බකර්

මීට අමතරව අනෙකුත් මුස්ලිම් වරුන්ටත් නොයෙක් හිංසා පීඩා වලට ගොදුරු වීමට සිදු වුනා.

වරක් අබු බකර් ඉස්ලාමය වැළඳගත් බව ආරංචි වුනු තරුණයන් පිරිසක් මක්කා නගරයේ වීදියකදී අබු බකර්ට සිහි සුන් වනතුරු පහර දුන්නා. තවත් වරෙක අබු බකර් සහ තවත් ඉස්ලාමය වැළඳගත් තරුණයෙක් වුනු තල්හා ඉබ්න් උබයිදුල්ලා ලණුවකින් එකට ගැටගසා ගිනි අව්වේ සිටුවා තැබුවා.

මේ හිංසාවන් ගෙන් මුහම්මද් තුමාටත් ගැලවීමක් ලැබුනේ නෑ. මුහම්මද් තුමාට එරෙහිව වඩාත්ම හිංසාවන් කලේ ආමර් ඉබ්න් හිෂාම් (අබු ජහල්) සහ මුහම්ම්ද් තුමාගේ පියාගේ සොහොයුරෙක් වුනු අබු ලැහැබ්.

වරක් මුහම්මද් තුමා කාබාව අසල දණ ගසාගෙන් දෙවියන් නමදිමින් සිටියදී ආමර් ඉබ්න් හිෂාම් මිය ගිය ඔටුවෙකුගේ අතුණු බහන් ඔහුගේ සිරුර මත හෙළුවා. රුධිරයෙන් සහ වෙනත් අපද්‍රව්‍යයන් ගෙන් නෑවී ගිය මුහම්මද් තුමා දණගසාගෙනම සිටියදී බලා සිටි පිරිස මහා හඬින් සිනා සෙන්නට වුනා. එවිට එතැනට පැමිණි මුහම්මද් තුමාගේ කුඩා දියණිය වුනු ෆාතිමා අතුණු බහන් ඔහුගේ සිරුරෙන් ඉවත් කොට ඔහු පිරිසිදු කළා.

තවත් වරෙක මුහම්මද් තුමා කාබාව අසල දෙවියන් නමදිමින් සිටියදී ආමර් ඉබ්න් හිෂාම් විශාල ගලක් ගෙන "මම මේ ගලෙන් මුහම්මද් ගේ ඔළුව දෙපළු වෙන්න ගහනවා" යැයි වහසි බස් දොඩමින් ඔහු වෙත ගියා. නමුත් විශාල ඔටුවෙක් ඔහු යන මග අවුරා සිටි නිසා මුහම්මද් තුමාට හානියක් වුනේ නෑ.

අබු ලැහැබ් ගේ බිරිඳ වුනු උම් ජමිල් මුහම්මද් තුමා යන මග කටු සහිත දර දැමීම පුරුද්දක් කර ගත්තා. මුහම්මද් තුමා නොයෙක් වර මේ දර කැබලි වල පැටලී බිම වැටුනා. ඔහුට තුවාල සිදු වුනා.

හම්සා ඉබ්න් අබ්ද්-අල් මුත්තාලිබ්

හම්සා කියන්නේ මුහම්මද් තුමාගේ පියාගේ බාල සොහොයුරා. ඔහු මක්කා නගරයේ ප්‍රසිද්ධ වුනේ ඉතාමත් නිර්භීත​, ඉතාමත් ශක්තිමත් යුධ ශිල්පයේ කෙළ පැමිණි අයෙක් විදිහට​. හම්සා වැඩිපුර කල් ගත කලේ මක්කා නගරය අවට කඳු, කාන්තාර සහ කැලෑ වල දඩයමේ නිරත වෙමින්. ඔහු නගරයට ආවේ ඉඳ හිට​.

වරක් මුහම්මද් තුමා වීදියකදී හමු වුන විට ආමර් ඉබ්න් හිෂාම් ඔහුට දරුණු ලෙස අපහාස කළා. මුහම්මද් තුමා ඔහු මගහැර යන්න උත්සහ කළත් ආමර් ඉබ්න් හිෂාම් දිගින් දිගටම ඔහු පසු පස යමින් ඔහුට අපහාස කලා. දඩයම් සවාරියකින් පසුව මක්කා නගරයට පැමිණි හම්සාට මේ බව ආරංචි වුනා. ඔහු වහාම ආමර් ඉබ්න් හිෂාම් සොයා ගියා. ඔහු හිටියේ දඩයම් සඳහා රැගෙන ගිය දුන්න උරහිසේ පැළඳගෙන​.

ආමර් ඉබ්න් හිෂාම් සහචරයන් පිරිසක් සමඟ කතා කරමින් සිටිනු දැක්ක හම්සා ඔහු ළඟට ගිහින් දුන්නෙන් මුහුණ හරහා වැරෙන් පහරක් දුන්නා. පහරේ වේගයට ආමර් ඉබ්න් හිෂාම් බිම වැටුනු අතර​, හම්සා ඔහුට අභියෝග කළා.

"මම මුහම්මද් ගේ ආගම වැළඳ ගත්තොත් උඹ දිගටම ඔහුට අපහාස කරයි ද​? පුළුවන් නම් මට ගහපන්"

ආමර් ඉබ්න් හිෂාම් ගේ සහචරයන් හම්සාට එරෙහිව අතක් ඔසවන්න බය වුනු නිසා ඔවුන් මොකවත් කළේ නෑ. හම්සා එවෙලේම මුහම්මද් සොයා ගිහින් ඉස්ලාමය වැළඳ ගත්තා.  මක්කාවේ ප්‍රභල චරිතයක් වුනු හම්සා ඉස්ලාමය වැළඳගැනීම මුස්ලිම් වරුන්ට විශාල ශක්තියක් වුනා.

ඉතියෝපියාවට සංක්‍රමනය වීම​

මේ කාලයේදී ඉතියෝපියාවේ පැවතුනේ අක්සුම් රාජධාණිය​. ඔවුන් ක්‍රිස්තියානි ආගම ඇදහූ පිරිසක්. අක්සුම් රාජධාණිය සහ අරාබිය වෙන්වුනේ පටු මුහුදු තීරයක් වුනු රතු මුහුදෙන්. මුස්ලිම් වරුන්ට මක්කා නගරයේ ඇතිවුනු හිංසා පීඩා එන්න එන්නම අධික වන විට මුහම්මද් තුමා ඔවුන්ට අක්සුම් රාජධාණියට සංක්‍රමනය වන ලෙස උපදෙස් දුන්නා. ඒක දේව ආගමක් වන ක්‍රිස්තියානිය අදහන ඉතියෝපියානුවන් මුස්ලිම් වරුන්ට සහනශීලි වනු ඇතැයි මුහම්ම්ද් තුමා බලාපොරොත්තු වුනා.

ඒ අනුව ක්‍රි.ව​. 613 දී පිරිමින් 12 සහ කාන්තාවන් 4 කගෙන් සමන්විත වුනු 16 දෙනෙකුගේ පිරිසක් රහසේම මක්කා නගරයෙන් පිට වී රතු මුහුද තරණය කරන වෙළඳ නැවක නැගී ඉතියෝපියාව බලා පිටත් වුනා.

පිරිසේ නායකත්වය දැරුනේ මුහම්මද් තුමාගේ පියාගේ සොහොයුරාගේ පුතා සහ අලී ගේ වැඩිමල් සොහොයුරා වුනු ජෆර් ඉබ්න් අබු තාලිබ්. පිරිස වුනේ:

1. ජෆර් ඉබ්න් අබු තාලිබ් - මුහම්මද් තුමාගේ ඥාති සොහොයුරා. අලීගේ වැඩිමල් සොහොයුරා.
2. සාද් ඉබ්න් අබු වක්කාස්
3. ජාෂ් ඉබ්න් රියාබ්
4. අබ්ද් අල්ලාහ් ඉබ්න් ජාෂ් - ජාෂ් ඉබ්න් රියාබ් ගේ පුතා
5. උත්මාන් ඉබ්න් අෆ්ෆාන් - 35 හැවිරිදි ධනවත් වෙළෙන්දෙක්
6. රක්කයා බින්ට් මුහම්ම්ද් - මුහම්මද් තුමාගේ දියණිය සහ උත්මාන් ගේ බිරිඳ​
7. අබු හුදයිෆා ඉබ්න් උත්බා
8. සලා බින්ට් සුහයිල් - අබු හුදයිෆා ගේ බිරිඳ​
9. සුබායිර් ඉබ්න් අල් අවම් - මුහම්මද් තුමාගේ ඥාති සොහොයුරෙල්
10. මූසාබ් ඉබ්න් උමයිර්
11. අබ්දුර් රහ්මන් ඉබ්න් අව්ෆ් - 32 හැවිරිදි ධනවත් වෙළෙන්දෙක්
12. අබ්ද් අල්ලාහ් ඉබ්න් අබ්ද් අල් අසාද්
13. උම් සලමා - අබ්ද් අල්ලාහ් ඉබ්න් අබ්ද් අල් අසාද් ගේ බිරිඳ​
14. උත්මාන් ඉබ්න් මසූන්
15. අමීර් ඉබ්න් රබියා
16. ලයිලා බින්ට් අබු අස්මා - අමීර් ඉබ්න් රබියා ගේ බිරිඳ​

මුස්ලිම් වරු අක්සුම් රජු බැහැදැකීම​

මේ පිරිස අක්සුම් රාජධාණියේ රජතුමා ගේ රැකවරණය යටතේ ඉතියෝපියාවේ පදිංචි වුනා. මේ සංක්‍රමනය ගැන ආරංචි වුනු මක්කා වැසියන් ඔවුන් ගේ නියෝජිතයන් දෙදෙනෙක් (ආමර් ඉබ්න් අල්-අස් සහ අබ්ද්-අල්ලාහ් ඉබ්න් රබියා) අක්සුම් රජු වෙත යැව්වා. ඒ මුස්ලිම් වරු නැවත භාර දෙන මෙන් ඉල්ලා. නමුත් අක්සුම් රජු ඒ ඉල්ලීම ප්‍රතික්‍ෂේප කළා.

ඉතියෝපියාවට සංක්‍රමනය වුනු මුස්ලිම් වරු සාර්ථකව එහි පදිංචි වී සාමකාමී දිවියක් ගත කරන බව ආරංචි වුනු මුස්ලිම් වරු විශාල පිරිසක් ඉතියෝපියාවට සංක්‍රනය වීමට කැමැත්ත පළ කලා. ඒ අනුව වසර දෙකකට පසු ක්‍රි.ව​. 615 දී පිරිමි 83 ක් සහ කාන්තාවන් 19 ක ගෙන් සමන්විත පිරිසක් ඉතියෝපියාවට සංක්‍රමනය වුනා.

උමර් ඉබ්න් අල්-කත්තබ්

මුස්ලිම් වරුන්ට මක්කාවේ සිටි ප්‍රධානම විරුද්ධවාදියා වුනේ ආමර් ඉබ්න් හිෂාම් හෙවත් අබු ජහල්. ඔහුගේ සොහොයුරියගේ පුතා වුනේ උමර් ඉබ්න් අල්-කත්තබ්. යසීර් සහ සුමයියා හට වධ දීමට ආමර් ඉබ්න් හිෂාම්ට සහය වුනේ උමර්. උමර් ඉතාමත් උස සහ ශක්තිමත් පුද්ගලයෙක්. ඔහු තදින් කිපෙන​, දරුණු ගති පැවතුම් ඇති අයෙක්. ඒ වගේම මල්ලව පොර ශූරයෙක් විදිහට ඔහු මක්කාවේ ප්‍රසිද්ධව සිටියා.

ක්‍රි.ව​. 616 වන විට මුස්ලිම් වරු 100 ක් පමණ ඉතියෝපියාවට සංක්‍රමනය වෙලා හිටියා. මක්කා නගරයේ තවත් මුස්ලිම් වරු සිය දෙනෙක් පමණ ඉතිරිව හිටියා. ඉස්ලාමය පිළිබඳ ආරවුල් නිසා බොහෝ පවුල් දෙකඩ වී තිබුනා. මේ පිළිබඳව උමර් හිටියේ මුහම්මද් තුමා පිළිබඳව දැඩි කෝපයෙන්. නමුත් බැනු හෂීම් ගෝත්‍රයේ, විශේෂයෙන්ම බැනු හෂීම් ගෝත්‍රයේ ප්‍රධානියා වූ අබු තාලිබ් ගේ, ආරක්‍ෂාව මුහම්මද් තුමාට ලැබුනු නිසා ඔහුට එරෙහිව යමක් කිරීම අපහසු වුනා.

එක් දිනක් උමර් ගේ කෝපය ඉහ වහා ගියෙන්, ඔහු මුහම්මද් තුමා මරා දමා මේ ඉස්ලාමය පිළිබඳ ආරවුල සදහටම අවසන් කිරීමට ඉටා ගෙන​, තම කඩුවද රැගෙන මුහම්මද් තුමා සොයා ගෙන ගියා. එසේ යන අතරමගදී ඔහුට දැන ගන්න ලැබුනේ ඔහුගේ සොහොයුරිය සහ ඇගේ සැමියාත් රහසින් ඉස්ලාමය වැළඳගෙන ඇති බවයි. ඔහුගේ කෝපයට නිමි හිම් නැති වුනා. ඔහු වහාම ගමන වෙනස් කොට සොහොයුරියගේ නිවස වෙත ගියා.

ඔහු එහි යන විට සොහොයුරිය සහ ඇගේ සැමියා වුනු සයීද් ඉබ්න් සයිද් කුරානයේ පාඨ කීපයක් කොළයක ලියා එය හඬ නගා කියවමින් සිටියා. උමර් එහි කඩා වැදී සයීද්ට පහර දෙන්න උත්සහ කළා. උමර් ගේ සොහොයුරිය සැමියා ආරක්‍ෂා කිරීමට උත්සහ කළ අතර උමර් ඇගේ මුහුණට වැරෙන් පහරක් දුන්නා. එම පහරින් සොහොයුරිය බිම ඇද වැටුනු අතර ඇගේ මුවින් ලේ ගලා ගියා.

සොහොයුරියගේ ලේ දුටු උමර් මදක් සන්සුන් වී, ඔවුන් කියවමින් සිටි කුරාන පාඨයන් ලියූ කොළය ගෙන එය කියවා බැලුවා. එම පාඨයන් ගේ තිබුණු කවීත්වය දුටු උමර් එයින් විශ්මයට පත් වුනා. එවැනි කවීත්වයක් සහිත යමක් නිර්මාණය කළ හැක්කේ දෙවියන්ට පමණක් බව තීරණය කළ උමර් ඉස්ලාමය වැළඳ ගත්තා.

මක්කාවේ ප්‍රධානම පවුලක ප්‍රභල සාමාජිකයෙක් වුනු උමර් ඉබ්න් අල්-කත්තබ් ඉස්ලාමය වැළඳ ගැනීම මුස්ලිම් වරුන්ට විශාල ජයග්‍රණයක් වුනා. උමර් ශක්තිමත් සහ දරුණු පුද්ගලයෙක් වීම නිසත්, ඔහුගේ පවුල් සබඳතාවය නිසාත් ප්‍රසිද්ධියේ ඔහුට එරෙහි වීමට මක්කා වැසියන් පැකිලුනා. මේ නිසා උමර් ප්‍රසිද්ධියේම කාබාව ඉදිරිපිට දෙවියන් නැමදීමට පටන් ගත්තා.මෙය මුස්ලිම් වරුන් ගේ ධෛර්‍යය වැඩි කිරීමට හේතු වුනා.

උමර් මුහම්මද් තුමාගේ ප්‍රධාන සහචරයෙක් වුනු අතර, පසු කළෙක ඉස්ලාමයේ ඉතාමත් වැදගත් චරිතයක් බවට පත් වුනා.

අලී ඉබ්න් අබු තාලිබ්

මුහම්මද් තුමාගේ පියාගේ සොහොයුරා වුනු අබු තාලිබ් බැනු හෂීම් වංශයේ ප්‍රධානියා වුනා. ඔහුගේ පුතා වුනු අලී හැදී වැඩුනේ මුහම්මද් තුමා ළඟ​. මුහම්මද් තුමා අලීට සැලකුවේ තමාගේ පුතෙකුට​ වගේ.

ඉස්ලාමයේ පණිවුඩය ලැබුනු මුල් දින වල මුහම්මද් තුමා බැනු හෂීම් වංශයේ සාමාජිකයන් 40 දෙනෙකුට පමණ භෝජන සංග්‍රහයකට ආරාධනා කොට ඔවුන්ට ඉස්ලාමය වැළඳගැනීමට ආරාධනා කළා. කිසිවෙකුත් ඉස්ලාමය වැළඳගැනීමට කැමති වුනේ නෑ. අබු තාලිබ් ගේ සොහොයුරෙක් වුනු අබු ලැහැබ් එහිදී මුහම්මද් තුමාට තදින් අපහාස කළා. අබු තාලිබ් සහ ඔහුගේ තවත් සොහොයුරන් දෙදෙනෙක් වුනු හම්සා සහ අබ්බාස් ඉස්ලාමය වැළඳ ගැනීමට අකැමැති වුනත්, ඔවුන් මුහම්මද් වෙනුවෙන් පෙනී සිටියා.

එම අවස්ථාවේදී මුහම්මද් තුමා තමාගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වශයෙන් දහතුන් හැවිරිදී අලී නම් කළා. මෙය අබු ලැහැබ් ඇතුළු බැනු හසීම් වංශයේ බොහෝ ප්‍රධානීන් ගේ හාස්‍යයට ලක් වුනා. අලී මුහම්මද් තුමාගේ කිට්ටුම විශ්වාස වන්තයා විදිහට සැලකෙන්න පටන් ගත්තේ මේ සිද්ධියෙන් පසුව​. මේ සිද්ධිය ඉස්ලාමීය ඉතිහාසයේ හැඳින්වෙන්නේ "දවාතුල් අෂීරා" නමින්.

ක්‍රි.ව​. 616 පමණ වන විට අලී 16 හැවිරිදි ගැටවරයෙක්. ඔහු කඩු ශිල්පයේ ශූරයෙක් වුනා. ඒ වගේම නිර්භීත කම සහ බුද්ධිමත් කම අතින් ඔහු සිටියේ තමාගේ වයසට වඩා බොහෝ ඉදිරියෙන්. මුහම්මද් තුමා සමඟ කිට්ටුවෙන් ඇසුරු කිරීම නිසා ඔහුට ඉස්ලාම් දහම පිළිබඳ ගැඹුරු අවබෝධයක් ද තිබුනා. මුහම්මද් තුමා ඔහු ගැන පැවසුවේ "මම දැණුමේ නගරයක්, අලී එහි දොරටුව​" ලෙසින් සහ "මම සහ අලී අල්ලාහ් ට කැමතියි, අලී සහ අල්ලාහ් මට කැමතියි, මම සහ අල්ලාහ් අලීට කැමතියි" යනුවෙන්.

මුහම්මද් තුමාට එරෙහිව එදිරිවාදී කම් වලින් ඔහු ආරක්‍ෂා කරමින් මුහම්මද් තුමාගේ ආරක්‍ෂකයා විදිහට කටයුතු කළේ අලී. අලී ගේ කඩු හරඹ හැකියාව ගැන දැන සිටි මක්කා වැසියන් ඔහුට කෙළින්ම අභියෝග කිරීම මරණයට අත වැනීමක් බව දැන සිටියා. මේ නිසා බොහෝ අවස්ථා වල ඔවුන් අලී සමඟ ගැටෙන්න ගිය් නෑ. ඒත් මේ 16 හැවිරිදි ගැටවරයා ප්‍රසිද්ධියේ මක්කා නගරයේ ප්‍රධානීන්ට ප්‍රසිද්ධියේ අභියෝග කිරීම ගැන ඔවුන් අලී සමඟ දැඩි වෛරයෙන් පසු වුනා.

බැනු හෂීම් වංශය වර්ජයන කිරීම​

ඉස්ලාමය ක්‍රමයෙන් මක්කා වැසියන් අතරේ පැතිර යද්දී මක්කා නුවර ප්‍රධානීන් එය වැලැක්වීමට උපක්‍රමයක් යෙදුවා. ඒ බැනු හෂීම් වංශය වර්ජනය කිරීම​. ඒ අනුව බැනු හෂීම් වංශය සමඟ වෙළඳ ගනු දෙනු කිරීම හෝ විවාහ සබඳතා පැවැත්වීම අනෙකුත් වංශ වලට සම්පූර්නයෙන්ම තහනම් කළා. මේ වර්ජනයේ අරමුණ වුනේ බැනු හෂීම් වංශය තනි කිරීම මගින් ඔවුන් ගේ ආදායම් මාර්ග අවහිර කොට​, මුහම්මද් කෙරෙහි ඇති බැනු හෂීම් වංශයේ ආරක්‍ෂාව ඉවත් කිරීමට බල කිරීම​.

ඒ අනුව ක්‍රි.ව​. 616 දී බැනු හෂීම් වංශයේ කිසිම අයෙකු සමඟ වෙළඳාම් කිරීම හෝ විවාහ සබඳතා පැවැත්වීම තහනම් කරමින් ආඥාවක් පැනවුනා. අබු ලැහැබ් කෙරෙහි පමණක් මේ වර්ජනය බලපැවැත්වුනේ නෑ.. ඒ ඔහු ඉස්ලාමයට එරෙහිව කටයුතු කළ නිසා.

මුහම්මද් තුමා, කදීජා සහ ඔවුන් ගේ පවුලේ අය වාසය කළේ කාබාවට නැගෙනහිරින් පිහිටි කුඩා නිම්නයක. මේ නිම්නය හැඳින්වුනේ අබු තාලිබ් ගේ නිම්නය නමින්.  ඒ බැනු හෂීම් වංශයේ නායකයා වුනු අබු තාලිබ් එහි වාසය කළ නිසා.

ක්‍රි.ව​. 616 සිට මුහම්මද් තුමා සහ ඔහුට හිතවත් වුනු බැනු හෂීම් වාංශිකයන් අබු තාලිබ් ගේ නිම්නයට කොටු කරනු ලැබුවා. ඔවුන්ට නගරයට ඇවිත් කිසිවක් මිලදී ගන්න ඉඩ ලැබුනේ නෑ. ඔවුන් සමඟ කිසි කෙනෙක් සබඳතා පැවැත්වූයේ නෑ. අඩුම තරමින් ආහාර හෝ වතුර මිලදී ගැනීමට පවා ඔවුන්ට නොහැකි වුනා. මේ නිසා ඔවුන් දැඩි පීඩාවට පත් වුනා.

අනෙක් මුස්ලිම් වරු සහ මුහම්මද් තුමාට හිතවත් සමහර මුස්ලිම් නොවන අයත් රහසින් ඔවුන්ට ආහාර සහ වතුර විකිණීමට ඉදිරිපත් වුනත්, මක්කා ප්‍රධානීන්ත හොරෙන් එය රහසිගතව කළ යුතු වීම නිසා එයත් අසීරු කටයුත්තක් වුනා.

මුහම්ම්ද් තුමා සහ පවුලේ අය බොහෝ විට කල් ගත කළේ කුසගින්නේ. රහසිගතව මිල දී ගත් දෙයක්, හිතවතෙක් හොරෙන් ඔවුන්ට ගෙනදුන් දෙයක් නොලැබුනු දින වල ඔවුන් කුසගිනි නිවා ගත්තේ තණකොළ සහ වෙනත් කොළ වර්ග ආහාරයට ගනිමින්. කදීජා බොහෝ දිනවල තිබුනු ආහාරයක් දරුවන්ට ලබා දී කුසගින්නේ ගත කළා. ආහර හිඟ කම නිසා කදීජා සහ මහළු අබු තාලිබ් රෝගාතුර වුනා.

ඔවුන්ට වෙළඳාම හෝ වෙනත් ජීවිකාවක නිරත වීමද තහනම් කෙරුනු නිසා ඔවුන්ට ආදයමක් තිබුනේත් නෑ. මේ වන විට කදීජා සෑහෙන තරම් ධනවත් කාන්තාවක්. ඇයගේ එක් රැස් කර තිබූ ධනය ඔවුන්ට එදිනෙදා වියදම් කිරීම සඳහා වැය වුනා.

බැනු හෂීම් වර්ජනයට අවුරුදු 3 ක් සම්පූර්ණ වෙද්දී මුහම්මද් තුමා සහ පවුලේ සාමාජිකයන් සිටියේ හොඳටම හෙම්බත් වෙලා. විශේෂයෙන්ම මහළු වයසින් සහ ආහාර හිඟකමින් පීඩා විඳිමින් සිටි කදීජා සහ අබු තාලිබ් තදින් රෝගාතුර වුනා. නිසි ප්‍රතිකාරයක් කිරීමට හැක්සියාවක් නොතිබුනු නිසා ඔවුන් දෙදෙනාම මිය ගියා.

කිසිදා තම පියා නොදැක සිටි මුහම්මද් තුමාට පියෙක් වුනේ අබු තාලිබ්. කදීජා ඔහුගේ වැඩිහිටි ජීවිතයේ සියල්ල වුනා. මේ දෙදෙනාම හදිසියේ මිය යාම ඔහුට දරා ගැනීමට ඉතා අපහසු වුනා. මේ නිසා ඔහු පසු කලෙක ක්‍රි.ව​. 619 හැඳින්වූයේ "ශෝකයේ වසර" නමින්.

වර්ජනය අවසන් වීම සහ ආරක්‍ෂාව අහිමි වීම​

බැනු හෂීම් වංශයේ නායකයා වුනු අබු තාලිබ් මිය ගිය පසු ඒ තැනට පත් වුනේ අබු ලැහැබ්. ඉස්ලාමයේ දැඩි සතුරෙක් වුනු ඔහු බැනු හෂීම් වංශයෙන් මුහම්මද් තුමාට  ලැබී තිබුනු ආරක්‍ෂාව ඉවත් කළා. ඒ එක්කම බැනු හෂීම් වර්ජනය තව දුරටත් මක්කා ප්‍රධානීන්ට අවශ්‍යය වුනේ නෑ. ඔවුන් වර්ජනය අවසන් කළා.

බැනු හෂීම් වංශයේ ආරක්‍ෂාව නැතිවීමත් සමඟම මුහම්මද් තුමාගේ ජීවිතයට එල්ල වුනේ දැඩි තර්ජනයක්. ඔහුගේ සතුරන් ප්‍රසිද්ධියේම ඔහුට ශාරීරික හිංසා කළා. කොයි මොහොතේ හෝ මරණීය ප්‍රහාරයක් තමාට එල්ල විය හැකි බව ඔහු වටහා ගත්තා.

මක්කාවට නුදුරින් පිහිටි නගරයක් වුනේ තායිෆ්. එහි පදිංචි වී සිටියේ බැනු තකීෆ් ගෝත්‍රයේ සාමාජිකයන්. මුහම්මද් තුමා තායිෆ් නගරයට ගොස් ඔවුන්ට ඉස්ලාමය වැළඳ ගන්නා ලෙස ආරාධනා කළා. ඔහුගේ අරමුණ වුනේ තායිෆ් නගරයේ වැසියන් ඉස්ලාමය වැළඳගත් පසු මක්කා නගරයේ මුස්ලිම් වරු සමඟ එහි පදිංචි වීමට​. නමුත් මුහම්මද් ගේ ආරාධනාව තායිෆ් නගරයේ ප්‍රධානින් ප්‍රතික්‍ෂේප කළා. තායිෆ් නගරයේ වැසියන් ඔහුට අපහාස කර ගල් ගසා නගරයෙන් පන්නා දැමුවා.

තායිෆ් නගරයේ සිට නැවත මක්කාවට පැමිණි මුහම්මද් තුමා බැනු නව්ෆාල් වංශයේ ප්‍රධානියා වුනු මුතාඉම් ඉබ්න් ආදී ගෙන් ආරක්‍ෂාව ඉල්ලා සිටියා. මුතාඉම් ඔහුට බැනු නව්ෆාල් වංශයේ ආරක්‍ෂාව ලබා දෙන්න පොරොන්දු වුනා. එයින් මුහම්මද් තුමාට තාවකාලික අස්වැසිල්ලක් ලැබුනා.



ක්‍රි.ව​. 620 වන විට මක්කා නගරයේ 200 කට කිට්ටු පිරිසක් ඉස්ලාමය වැළඳගෙන සිටියා. ඉන් 80 ක් පමණ වාසය කළේ ඉතියෝපියාවේ. මුහම්මද් තුමා පුද්ගලිකව සිටියේ ඉතා අසීරු තැනක​. ඔහුගේ සමීපතමයන් වුනු කදීජා සහ අබු තාලිබ් මිය ගිහින්. ඔහුට ආදායම් මාර්ගයක් තිබුනේ නෑ. ඒ වගේම ඔහුගේ ජීවිතයට දැඩි තර්ජන එල්ල වී තිබුනා.

මුහම්මද් තුමාගේ මෙන්ම ඉස්ලාමයේ ගමන් මග සම්පූර්නයෙන්ම වෙනස් කරන සිද්ධියක් සිදු වුනේ ඒ මොහොතේදී.