දිවෙහි රාජ්ජේ ජනකතා 46 - (කළුබොන්දාගෙ දියෙ)

(උපුටා ගැනීම ක්සේවියර් රොමේරෝ ෆ්‍රියාස් ගේ "Folk Tales of the Maldives" පොතෙන්)

දිවෙහි රාජ්ජේ ඉස්ලාම් ආගම වැළඳ ගත්තට පස්සෙ ඒ රටේ තිබුන කුල ක්‍රමය සම්පූර්නයෙන්ම වගේ නැති වුනා. නමුත් ඉස්ලාමයට පෙර යුගයේ කුල ක්‍රමයක් තිබුනු බවට සාධක අදත් දකින්න පුළුවන්.

කුල ක්‍රමය නැති වුනත්, ඒ ඒ රැකියාවන් අනුව සමාජ තත්වයන් හිමි වීම දිවෙහි රාජ්ජේ සමාජයෙන් නැති වුනේ නෑ. ඒ වගේම ඕනම සමාජයක වගේ පුද්ගලයන් ගේ සොබාවය අනුවත් සමාජ පිළිගැනීම අඩු-වැඩි වීම දිවෙහි රාජ්ජේත් තියෙනවා.

මේ කතාව සමාජ තත්වයන් පිළිබඳ කතාවක්. විශේෂත්වය වෙන්නේ මිනිස් සමාජයේ සමාජ තත්වයන් මාළුවන් ට අනුරූප කරල තිබීම​.

දිවෙහි රාජ්ජේ වැසියන්ට මාළු කියන්නෙ ඉතාම සමීප දෙයක්. ඔවුන් ගේ ගොඩබිම වාසය කරන සත්තු ඉතාම අඩු වුනත්, මුහුදු මාළු අඩු නැතුවම ඉන්නවා. ඒ වගේම ඒ හැම මාළුවම දිවෙහි රාජ්ජේ වැසියෝ වෙන් වෙන් වශයෙන් දන්නවා.

මාළුවන් ගේ මුහුණේ හැඩය​, ගති පැවතුම් සහ මස් වල සොබාවය අනුව ඔවුන්ව ඒ ඒ සමාජ තත්වයන්ට අනුරූප කරලා ඉතාම අපූරු කතාවක් ගොතන්න ජනකතා කරුවා සමත් වෙනවා. කතාවේ චරිත වලට නම් දාල තියෙන්නෙ දිවෙහි බසින් ඒ ඒ මාළුවට කියන නම පොඩ්ඩක් වෙනස් කරලා. ඒ වෙනසෙත් සියුම් අරුත් තියෙනවා.

කතාව කෙටි වුනත් සැඟවුනු අරුත් බොහොමයි. දිවෙහි රාජ්ජේ සමාජයේ පැතිකඩක් කදිමට මේ කතාවෙන් අපිට බලන්න පුළුවන්.

කළුබොන්දාගෙ දියෙ

එක දවසක් "ෆන්ඩියාරු කන්නෙලා ඔලාකන්නෙලා" ගියා "දෆ්ෆුකුරොන්ඩා" හමුවෙන්න​.

"දෆ්ෆුකුරොන්ඩා, මට උදව්වක් කරන්න පුළුවන් ද​?"

ෆන්ඩියාරු කන්නෙලා ඔලාකන්නෙලා කියන්නෙ ෆන්ඩියාරු (අග විනිසුරු) ගෙ පුතා. මේ වගේ ඉතාම වැදගත් මාළුවෙක් තමා හමුවීමට ආපු එක ගැන දෆ්ෆුකුරොන්ඩා ඉතාම සතුටට පත් වුනා.

ෆන්ඩියාරු කන්නෙලා ඔලාකන්නෙලා

"මොකද්ද උදව්ව​?"

"ෆානා ගේ දුවගෙන් අහන්න පුළුවන් ද එයා මාව කසාද බඳින්න කැමති ද කියලා?"

දෆ්ෆුකුරොන්ඩා පණිවිඩය ගෙනියන්න කැමති වුනා. එයා කොරල් පරයේ හැදුනු පොකුණකින් හොඳට නා ගත්තා. ෆානා කියන්නෙ බොහොම වැදගත් කාන්තාවක්. එයාගෙ දුව හමුවෙන්න යද්දි ආවට ගියාට ගිහිල්ල බෑ. බොහෝ වෙලාවක් තිස්සෙ නෑවට පස්සෙ දෆ්ෆුකුරොන්ඩා පොකුණෙන් එළියට ආවා. වලිගය රතු පාට කර ගත්තා. හරියට ගෑණු ළමයෙක් කකුල් වල හෙනා ගානවා වගේ.

දෆ්ෆුකුරොන්ඩා

ඊට පස්සෙ දෆ්ෆුකුරොන්ඩා කොරල් පරයේ හැමතැනම ෆානා ගේ දුවව හෙව්වා. ගල් මල් උඩින් පනිමින්, යටින් රිංගමින්, පැත්තෙන් පීනමින් හෙව්වා.

අන්තිමේදී ලොකු කොරල් ගලක් එහා පැත්තෙ ඉඳලා ෆානා ගේ දුව හමුවුනා.

ෆානා ගේ දුව බොහොම ආඩම්බරකාරි. ඒ වෙලාවෙ එයා කොන්ඩෙ පීරමින් හිටියෙ.

ෆානා

"එහ්, දෆ්ෆුකුරොන්ඩා, උඹ මොනවද මෙතන කරන්නෙ?"

"මම ආවෙ කෙනෙක්ට උදව්වක් කරන්න​"

"ඒ මොකද්ද​?"

"ෆන්ඩියාරු කන්නෙලා ඔලාකන්නෙලා ඇහුවා ඔයා එයාව කසාද බඳින්න කැමතිද කියලා"

ෆානා ගේ දුව ආඩම්බරෙන් හිස සැලුවා.

"මම මොකටද එයාව කසාද බඳින්නෙ?"

ඊට පස්සෙ එයා පුරසාරම් දොඩන්න පටන් ගත්තා.

"මගෙන් "ගොදරහ අලිමූනා" ත් කසාද බඳින්න ඇහුවා. ගොදරහ අලිමූනා කියන්නෙ මාළුන් ගෙ රජ්ජුරුවෝ. එයාගෙ මූණ හරිම අවංක පාටයි. ඒත් මම කැමති වුනේ නෑ. මොකද එයාගෙ කකුල් මහත වැඩියි."

ෆානා ගේ දුව ආඩම්බරෙන් උඩ බලාගෙන කතා කරනවා.

"ඊට පස්සෙ "රටෙමහ රටෙජාඩියා" ත් මගෙන් කසාද බඳින්න ඇහුවා. එයා බොහොම ධනවත් වෙළෙන්දෙක්. ඒත් මම කැමති වුනේ නෑ. මොකද එයා හරි කෑදරයා. කන්න ගියාම හරිම පෙරේතයි."

රටෙමහ රටෙජාඩියා

 ෆානා ගේ දුව හොරැහින් දෆ්ෆුකුරොන්ඩා දිහා බලල දිගටම කතා කරා.

"ඒ විතරක් ද​? "මානෙමහ රීතිකලෝ" ත් මගෙන් කසාද බඳින්න ඇහුවා. එය හරිම ලස්සනයි. ඒත් මම කැමති වුනේ නෑ. එයාගෙ ජම්මෙ හොඳ නෑ. එයාගෙ තාත්තා රා මදින්නෙක්."

මානෙමහ රීතිකලෝ

ෆානා ගේ දුව දෆ්ෆුකුරොන්ඩා දිහා බලල මෙහෙම කිව්වා.

"මම කවද හරි කසාද බඳින්නෙ මගේ ඇවැස්ස මස්සිනාව​."

ෆන්ඩියාරෝ කන්නෙලා ඔලාකන්නෙලා කොරල් ගල එහා පැත්තෙ ඉඳන් මේ කතාබහට හොරෙන් කන් දීගෙනයි හිටියේ. එයාට බොහොම ලැජ්ජ හිතුනා. තව මොහොතක් වත් කොරල් පරයේ ඉන්න එයාට හිතුනේ නෑ. එයා වේගයෙන් ඈත මුහුදට පීනන්න පටන් ගත්තා. එයත් එක්ක එයා වටේ හිටපු පුංචි පුංචි මාළු ගොඩකුත් පීනගෙන ගියා.

ෆන්ඩියාරෝ කන්නෙලා ඔලාකන්නෙලා කොයිතරම් වේගෙන් පීනුවද කිව්වොත් එයාගෙ වරල් වලට කැපෙන වතුර පෙනුනෙ රිදී පාට ඉරක් වගේ.

හරියට රතෆන්දු දූපතේ "මාවඩි සුලෙයිමානු" ගෙ නියන වගේ.

මේ කලබලය දිහා බලාගෙන හිටපු ෆානා ගේ දුව බොහොම ආඩම්බරෙන් තොල් මැතිරුවා.

"මම මොකටද එයාව කසාද බඳින්න්නෙ...."

 - කතාව කිව්වේ මුහම්මදු සාලීහු (දූන්දිගන්, ෆුවාමුලාකු දූපත​)

අටුවාව​

1. ෆන්ඩියාරු කන්නෙලා ඔලාකන්නෙලා

"ෆන්ඩියාරු කන්නෙලා ඔලාකන්නෙලා" නමින් හැඳින්වෙන චරිතය සිංහලෙන් කෙලවල්ලා නමිනුත්, ඉංග්‍රීසියෙන් "Yellowfin Tuna" නමිනුත් හැඳින්වෙන මාළුවා.

කෙලවල්ලා කියන්නෙ අඩි 7 ක් විතර දිගට හැදෙන කිලෝ ග්‍රෑම් 200 ක් විතර බර විශාල මාළුවෙක්. ඒ වගේම උගේ මස් ආහාරයට ඉතාම සුදුසුයි. ඌ දිවෙහි රාජ්ජේ වැසියන් ගේ ප්‍රධාන ආහාරයක්. කතාවේ ඌට ඊට සමාන වැදගත් තැනක් දීල තියෙනවා. 

කෙලවල්ලා දිවෙහි බසින් හැඳින්වෙන්නේ "කන්නෙලි" කියලා. චරිතයේ නම වන "ෆන්ඩියාරු කන්නෙලා ඔලාකන්නෙලා" ඒ වචනය වෙනස් කරල හැදුනු එකක්. ෆන්ඩියාරු කියන්නෙ දිවෙහි බසින් "අග විනිසුරුවරයා" හඳුන්වන නම​. දිවෙහි රාජ්ජේ රජතුමා ළඟට උසස්ම සහ වැදගත්ම නිලධාරියා වුනේ ෆන්ඩියාරු. කතාවේ එන චරිතය ෆන්ඩියාරු ගේ පුතා.

2. දෆ්ෆුකුරොන්ඩා

"දෆ්ෆුකුරොන්ඩා" චරිතයේ ඉන්නෙ ඉංග්‍රීසියෙන් "Orange Lined Triggerfish" නමින් හැඳින්වෙන මාළුවා.

ඌ කොරල් පර ආශ්‍රිතව වෙසෙන දිගින් අඩියක් පමණ වෙන මාළුවෙක්. උගේ මසේ ඇති මඩ රසය නිසා සාමාන්‍යයෙන් ආහාරයට ගැනෙන්නේ නැති මාළුවෙක්. ඒ වගේම ඉස්සරහ දත් කටෙන් එළියට පැනල තියෙන නිසා තරමක් අවලස්සන පෙනුමෙන් යුක්තයි.

මේ මාළුවා දිවෙහි බසින් හැඳින්වෙන්නේ "දයිෆුකු රොන්ඩු" කියලා. චරිතයේ නම වන දෆ්ෆුකුරොන්ඩා ඒක තරමක් වෙනස් කරල හදල තියෙන්නෙ. දෆ්ෆුකුරොන්ඩා ගේ චරිතය කතාවේ සමාන කරල තියෙන්නෙ බොල්ලෑ දත් සහිත​, අවලක්‍ෂන පෙනුමැති ඒ නිසාම කවුරුත් වැඩිය ගණන් ගන්නෙ නැති, ඒත් පෙම්වතුන් අතරේ පණිවුඩ ගෙනියන්න ආසා කරන තරුණියක් විදිහට​.

3. ෆානා

ෆානා කියන්නේ ඉංග්‍රීසියෙන් "Malabar Grouper" කියල හැඳින්වෙන මාළුවා.

ෆානා ගේ මූණේ හැඩය නිසා ඌට ආඩම්බර පෙනුමක් ලැබිල තියෙනවා. කතාවේ එන ෆානා බොහොම ආඩම්බරකාර තරුණියක්.

4. ගොදරහ අලිමූනා

"ගොදරහ අලිමූනා" කියන්නෙ සිංහලෙන් "බලයා" නමිනුත්, ඉංග්‍රීසියෙන් "Skipjack Tuna" නමිනුත් හැඳින්වෙන මාළුවා.

බලයා අඩි 3 ක් විතර දිග කිලෝ ග්‍රෑම් 20 පමණ බර ලොකු මාළුවෙක්. ඒ වගේම දිවෙහි රාජ්ජේ වැසියන් ගේ ප්‍රධාන ආහාරය බලයා. බලයා ගේ මස් ඉතාම රසවත් වගේම ඉතාම පෝෂ්‍යදායකයි. දිවෙහි රාජ්ජේ වැසියන් අතර බලයා කියන්නෙ ඉහළ තැනක ලා සැලකෙන මාළුවෙක්.

දිවෙහි බසින් බලයා හැඳින්වෙන්නේ "කළුබිලමස්" එහෙම නැත්තං "ගොදා" කියලා. කතාවේ එන චරිතයේ නම "ගොදරහ අලිමූනා". ගොදරහ කියන එක ගොදා කියන වචනයෙන් ගත්ත එකක්. අලිමූනා කියන්නෙ අවංක මූනක් සහිත කියන එක​. කතාවේ ගොදරහ අලිමූනා හැඳින්වෙන්නේ "මාළු අතර රජු" සහ අවංක පුද්ගලයෙක් විදිහට​.

5. රටෙමහ රටෙජාඩියා

"රටෙමහ රටෙජාඩියා" චරිතයේ ඉන්නෙ ඉංග්‍රීසියෙන් සිංහලෙන් තඹලයා සහ ඉංග්‍රීසියෙන් "Humpback Red Snapper" නමින් හැඳින්වෙන මාළුවා.

මේ මාළුවා කොරල් පර ආශ්‍රිතව ජීවත් වෙන අඩි එකහමාරක් - දෙකක් පමණ දිගට වැඩෙන මාළුවෙක්. ආහාරයට ගන්න වගේම මාළු ටැංකි වල ප්‍රදර්ශනය කරන්නත් ගන්න මාළුවෙක්. ඒත් මේ මාළුවා "ඕන කුණුගොඩක්" ආහාරයට ගන්න මාළුවෙක් විදිහට තමයි දිවෙහි රාජ්ජේ වැසියන් අතර ප්‍රසිද්ධ​. විශේෂයෙන් මාළු කරමල් සහ අතුනුබහන් කන්න මූ රුසියෙක්.

දිවෙහි බසින් මූ හැඳින්වෙන්නේ "ගිනිමස්" කියලා. චරිතයේ නම වන "රටෙමහ රටෙජාඩියා" ඇවිත් තියෙන්නෙ වෙළෙන්දන් බඩු අසුරන්න පාවිච්චි කරන ලොකු ඇසුරුම් හෙවත් "ජාඩි" ඇසුරෙන්. චරිතය වෙළෙන්දෙක් විදිහටත්,  ජාඩියක් වගේ විශාල බඩු ප්‍රමානයක් "ඇතුලට දාගන්න​" සමතෙක් විදිහටත් විස්තර කෙරෙනවා.

6. මානෙමහ රීතිකලෝ

"මානෙමහ රීතිකලෝ" චරිතයේ ඉන්නෙ ඉංග්‍රීසියෙන් "Rainbow Runner" කියල හැඳින්වෙන මාළුවා.

මේ මාළුවා අඩි දෙකක් පමණ දිගට වැඩෙන මාළුවෙක්. ඇඟ දිගට වෛවර්ණ​ ඉරි තියෙන නිසා ඉතාම ලස්සන පෙනුමක් තියෙනවා. නමුත් මුගේ මස් ආහාරයට ගන්න දිවෙහි රාජ්ජේ වැසියෝ එච්චර කැමැත්තක් නෑ.

දිවෙහි බසින් මූ හැඳින්වෙන්නේ "මානියාමස්" කියලා. කතාවේ එන චරිතයේ නම "මානෙමහ රීතිකලෝ". මානෙමහ කියන එක මානියාමස් ඇසුරෙන් හදාගෙන තියෙනවා. රීතිකලෝ කියන්නෙ ලස්සන කොල්ලා (රීති = ලස්සන​, කලෝ = කොල්ලා). ලස්සන වුනත් ජන්මයේ අඩුව නිසා එච්චර වටිනාකමක් නැති චරිතයක් විදිහට තමයි මානෙමහ රීතිකලෝ නිරූපනය වෙන්නේ.

7. මාවඩි සුලෙයිමානු

"මාවඩි" කියන දිවෙහි වචනයේ තේරුම "මහ වඩුවා". මහ වඩුවා විදිහට පිළිගැනුනේ දක්‍ෂ වඩුවෙක්. මහ වඩුවෙක් වෙන්න නම් ප්‍රධාන සුදුසුකම විදිහට සැලකුනේ බෝට්ටු හදන්න හැකියාව තිබීම​. මහ වඩුවෙක් කියන්නෙ දිවෙහි රාජ්ජේ ඉතාම වැදගත් රස්සාවක්. මාවඩි සුලයිමානු කියන්නෙ සුලෙයිමානු කියල නම ඇති රතෆන්දු දූපතේ ජීවත් වුන ප්‍රසිද්ධ මාවඩි කෙනෙක් බව හිතන්න පුළුවන්.