දිවෙහි රාජ්ජේ ජන කතා - 6 (ෆූලු දිගු හන්ඩි)

(උපුටා ගැනීම ක්සේවියර් රොමේරෝ ෆ්‍රියාස් ගේ "Folk Tales of the Maldives" පොතෙන්)


මේ කතාව දිවෙහි රාජ්ජේ ඉතාම ප්‍රසිද්ධ ජනකතාවක්.

ෆූලු දිගු හන්ඩි (බුරිය දිග යකින්න​)

එකෝමත් එක කාලෙක දිවෙහි රාජ්ජේ එක දූපතක කාන්තාවක් හිටියා "අයිමිනා බි" කියලා. දවසක් ගොම්මන් වෙලාවෙ අයිමිනා බි ළිඳට ගියා වතුර ගේන්න​. ළිඳ තිබ්බෙ පල්ලිය ළඟ තියෙන කනත්තට යාබදව​.

ළිඳෙන් කලේට වතුර පුරවගත්ත අයිමිනා බි ගෙදර යන්න ආපහු හැරුන විතරයි ඇය දැකපු දසුනෙන් ඇයගේ ඇඟේ ලේ වතුර වුනා. "ෆූලු දිගු හන්ඩි" අළුත් සොහොනක් ළඟ වාඩි වෙලා මිනිස් හිස් කබලකට සොහොනෙන් වැලි පුරවලා ඒවා හිස මත වක්කර ගනිමින් හිටියා.

(ෆූලු දිගු හන්ඩි කියන්නෙ දිවෙහි රාජ්ජෙ ජනකතා වල එන යකින්නක්. ඇගේ පෙකණිය ඉතාම දිගයි)

ෆූලු දිගු හන්ඩි ගේ හම අළු පාටයි. ඇඟ ඇට සැකිල්ලක් වගේ කෙට්ටුයි. කට පුරා උල් දත්. කෙස් වැටිය අවුල් වෙලා. ඇය නැවත නැවතත් හිස් කබලට සොහොනෙන් වැලි පුරවමින් ඒවා තමාගේ හිස මත වක්කර ගත්තා.

භීතියෙන් මුසපත් වුන අයිමිනා බි ගෙදර දුවගෙන ගිහින් දොර අගුළු දාගත්තා. අයිමිනා බි ගෙ සැමියා, තකුරුෆානු, වෙළඳාමේ ගිහින්. ගෙදර හිටියේ ඇය විතරයි. ඇය පහනක් පත්තු කරලා ඇඳේ ඇල වුනා. ඇයට අසනීප ගතියක් දැණුනා. බියෙන් සහ තද උණකින් ඇය වෙව්ලන්න පටන් ගත්තා.

රෑ මැදියම් වෙද්දි අයිමිනා බි ට ඇහුනා ගෙය වටේට කවුදෝ ඇවිදින සද්දය​. ඒ ෆූලු දිගු හන්ඩි. යකින්න ගෙදර බිත්ති පහුරු ගාමින් ගෙට ඇතුල් වෙන්න උත්සහ කරා. ඒත් ඇයට ඇතුල් වෙන්න තැනක් හොයා ගන්න බැරි වුනා.

"අයිමිනා බි, අයිමිනා බි, මම සොහොනේ වැලි හිස්කබලකින් මගේ ඔළුවට වක්කර ගන්නවා උඹ දැක්කා කියල උඹ මිනිස්සුන්ට කිව්වද​?"

ඇඟ හිරිවට්ටන සුළු ස්වරයකින් යකින්න අයිමිනා බි ගෙන් ඇහුවා.

"නෑ. මම කිව්වෙ උඹ රත්තරන් කුඩු ඇඟට දාගන්නවා දැක්ක කියලා"

අයිමිනා බි බියෙන් වෙව්ලමින් උත්තර දුන්නා.

"හොඳයි. හොඳයි. මම හෙට රෑත් ආපහු එනවා"

පහුවදාට එළි වුනා. අයිමිනා බි දූපතේ කාන්තාවන් සේරටම සිදු වුන දේ කිව්වා. එදා රෑ වෙද්දි මුළු දූපතම බියෙන් තැති ගෙන හිටියේ.

මැදියම වෙද්දි ෆූලු දිගු හන්ඩි ගෙදර වටේට ඇවිදින සද්දෙ අයිමිනා බි ට ඇහුනා.

"අයිමිනා බි, අයිමිනා බි, මම සොහොනේ වැලි හිස්කබලකින් මගේ ඔළුවට වක්කර ගන්නවා උඹ දැක්කා කියල උඹ මිනිස්සුන්ට කිව්වද​?"

"නෑ. මම කිව්වෙ උඹ රත්තරන් කුඩු ඇඟට දාගන්නවා දැක්ක කියලා"

"හොඳයි. හොඳයි. මම හෙට රෑත් ආපහු එනවා"

පහුවදා තකුරුෆානු ආපහු ආවා. ගෙදර ආව ඔහු දැක්කේ අයිමිනා බි බියෙන් හඬමින් ඇඳට වෙලා ඉන්න හැටි. ඇයට සහලෝලා උණ​.

සිද්ධ වුන දේ අහගත්තු තකුරුෆානු හොඳටම කෝප වුනා.

"බය වෙන්න එපා. අද රෑට යකින්න ආපු දෙන්. අපි අද රෑට මේ කරදරෙන් ගැලවෙමු"

තකුරුෆානු ඔවුන් ගේ අසල්වැසි කාන්තාවක් වුන මරියම්බු හමුවෙන්න ගියා.

"අද අයිමිනා බි අසනීපෙන්. ඇයට වැඩ කරන්න බෑ. මට ලොනුමිරුස් (ලුනුමිරිස්) ටිකක් අඹරල දෙන්න පුළුවන් ද​?"

අඳුර වැටෙද්දි මරියම්බු ඔල්හු අල (අලකොළ) කොළයක ඔතාගත්ත ලොකු ලොනුමිරුස් ගුලියකුත් අරගෙන අයිමිනා බි ගෙ ගෙදරට ආවා. තකුරුෆානු යකින්න ආවම බය නොවී යකින්න දැකපු බව මිනිස්සුන්ට කිව්වා කියල උත්තර දෙන්න කියලා අයිමිනා බි ට උපදෙස් දුන්නා.

තුන් දෙනාම මැදියම වෙනතුරු බලාගෙන හිටියා. මරියම්බු අතේ ලොනුමිරුස් ගුලිය​. තකුරුෆානු අතේ පිහියක්. අයිමිනා බි බයෙන් වෙව්ලනවා.

එකපාරටම ගෙදර බිත්ති හූරන සද්දයක් ඇහුනා. ෆූලු දිගු හන්ඩි ගෙය වටේ ඇවිදින සද්දය ඇහෙන්න ගත්තා.

"අයිමිනා බි, අයිමිනා බි, මම සොහොනේ වැලි හිස්කබලකින් මගේ ඔළුවට වක්කර ගන්නවා උඹ දැක්කා කියල උඹ මිනිස්සුන්ට කිව්වද​?"

"ඔව්. උඹ ඇඟට වැලි දාගන්නවා දැක්ක කියල මම හැමෝටම කිව්වා"

යකින්න බියකරු හඬකින් විලාප දුන්නා.

"අයිමිනා බි, අයිමිනා බි, උඹ මොකද්ද කිව්වේ? මම උඹට අමතක නොවෙන පාඩමක් උගන්වන්නං"

ෆූලු දිගු හන්ඩි තමාගේ දිග පෙකණිය බිත්තියේ පොල් අතු දෙකක් මැදින් ගෙට ඇතුල් කරා. පෙකණිය ගෙට ඇතුල් වෙලා සර්පයෙක් වගේ ඒ මේ අත හැරෙමින් ගේ පුරා ඇදෙන හැටි අයිමිනා බි, තකුරුෆානු සහ මරියම්බු භීතියෙන් මුසපත් වෙලා බලාගෙන හිටියා.

දහිරිය වඩා ගත්තු තකුරුෆානු බිත්තියට ළං වෙලා එකපාරටම තමාගෙ පිහියෙන් පෙකණිය කපල දැම්මා. ඊට පස්සෙ ලොනුමිරුස් ගුලිය තුවාලයේ ඇතිල්ලුවා.

ෆූලු දිගු හන්ඩි වේදනාවෙන් හූ කියමින් ගේ වටේට දුවන හැටි ඔවුන්ට ඇහුනා. ටික වේලාවකින් යකින්න ගේ හූ හඬ ක්‍රමයෙන් ගෙදරින් ඈතට ගියා. තවත් ටිකකින් ඔවුන්ට ඇහුනේ නිසල රාත්‍රියේ නිහඬ බව විතරයි. ඔවුන් තුන් දෙනා සෑහෙන වෙලාවක් තිස්සේ ඇහුම්කන් දීගෙන හිටියත් ආයෙමත් කිසිවක් ඇහුනේ නෑ.

ඊට පස්සෙ ඒ දූපතේ කිසි කෙනෙක් ආයෙමත් ෆූලු දිගු හන්ඩි ව දැක්කේ නෑ෴

- කතාව කිව්වේ ගාගේ අයිෂාත් නාස්නීන් (මාලේ දූපත​)

අටුවාව​

1. ෆූලු දිගු හන්ඩි

ෆූලු දිගු හන්ඩි කියන්නේ දිවෙහි රාජ්ජේ ජන කතා වල එන යකින්නක්. ඇගේ පෙකණිය ඉතාම දිගයි. සාමාන්‍යයෙන් ඇයව නිරූපනය කරන්නේ කළු හෝ අළු පාට හමක් තියෙන​, ඇට සැකිල්ලක් වගේ සිහින් ඇඟක් තියෙන​, අවුල් වුන දිග කෙස් වැටියක් සහ උල් දත් තියෙන යකින්නක් විදිහට​. දරු උපතකදී මිය ගිය කාන්තාවන් ඇසුරෙන් ෆූලු දිගු හන්ඩි ව නිර්මානය කරල තියෙනව කියල හිතන්න පුළුවන්.

දිවෙහි බසින් "ෆූලු" කියන්නෙ පෙකණිය​. "දිගු" කියන්නෙ දිග​. "හන්ඩි" කියන්නෙ යකින්න​. ඒ අනුව ෆූලු දිගු හන්ඩි ගේ නම "බුරිය දිග යකින්න​" කියලා පරිවර්තනය කරන්න පුළුවන්.

2. ලොනුමිරුස්

ලොනුමිරුස් කියන්නෙ අපේ ලුනුමිරිස් වලට ඉතාම සමාන කෑමක්. ලොනුමිරුස් හදන්නෙ බැදපු මිරිස්, ගම්මිරිස්, ළූනු, සුදු ළූනු සහ ලුණු එකට අඹරා ගැනීමෙන්. අපේ ලුනුමිරිසට වඩා ලොනුමිරුස් වලට ළූනු දාන්නෙ අඩුවෙන්.

3. ඔල්හු අල​

අලකොළ​. හබරල​, කිරිඅල වගේ අල වර්ග කීපයක් ම මාලදිවයිනේ හැදෙනවා. මේ අල වර්ග දිවෙහි රාජ්ජෙ වැසියන් ගේ ප්‍රධාන ආහාරයක්. විශේෂයෙන් ෆුවාමුලා, අඩ්ඩු වගේ දකුණු දිග දූපත් වල මේ අල වර්ග බහුලව වගා කරනවා.