දිවෙහි රාජ්ජේ ජන කතා - 9 (අඹොෆ්ෆුලු සහ දඹොෆ්ෆුලු)

(උපුටා ගැනීම ක්සේවියර් රොමේරෝ ෆ්‍රියාස් ගේ "Folk Tales of the Maldives" පොතෙන්)

තමාගෙ කාරිය අමතක කරල අනුන් ගෙන් පළි ගැනීමේ ආදීනව ගැන කියැවෙන කතාවක්.

අඹොෆ්ෆුලු සහ දඹොෆ්ෆුලු (අඹ ඇටේ සහ දඹ ඇටේ)

එකෝමත් එක කාලෙක​, එකෝමත් එක දූපතක හිටිය යාළුවො දෙන්නෙක් අඹොෆ්ෆුලු (අඹ ඇටේ) සහ දඹොෆ්ෆුලු (දඹ​ඇටේ) කියලා.

දවසක් මේ දෙන්නා මූදු වෙරළෙ ඇවිදිනකොට දැක්කා මිදිලි (කොට්ටම්බා) ගහක්. මිදිලි ගහේ ගෙඩියක් තිබ්බා. ගෙඩිය කඩා ගන්න හිතාගෙන දඹොෆ්ෆුලු ගහට නැග්ගා.

ඒ වෙලාවෙ තද හුළඟක් හමමින් තිබ්බේ. හුළඟට එකට ඇඹරිල තිබ්බ අතු දෙකක් පොඩි වෙලාවකට ඈත් වුනා. හරියටම ඒ වෙලාවෙම දඹොෆ්ෆුලු අතු දෙක මැදට ආවා. එකපාරටම අතු දෙක ආපහු තද වුනා. දඹොෆ්ෆුලු බොහොම අවාසනාවන්ත විදිහට අතු දෙක මැද්දට හිර වුනා.

යාළුවාට අත් වුන ඉරණම දැකපු අඹොෆ්ෆුලු දුවල ගියා "මාවඩියා" (මහ වඩුවා) හොයාගෙන​.

"මගේ යාළුවා දඹොෆ්ෆුලු ගහක අත්තක හිර වෙලා. උඹේ පොරවත් අරගෙන හනිකට වරෙං"

"මට බෑ. මගේ පොරවෙ තලේ මුවාත් නෑ"

අඹොෆ්ෆුලු ඊළඟට දුවල ගියා "කම්බුරු" (කම්මල්කාරයා) හොයාගෙන​.

"මගේ යාළුවා දඹොෆ්ෆුලු ගහක අත්තක හිර වෙලා. මාවඩියා ගහේ අත්ත කපන්න බෑ කියනවා. උඹ හනිකට ගින්නක් අවුළුවලා මාවඩියගෙ පොරවෙ තලේ මොට්ට කරපං"

"මට බෑ. මගේ අඟුරු රස්නෙ නෑ"

අඹුෆ්ෆුලු ඊළඟ දුවල ගියා වැස්ස හොයාගෙන​.

"මගේ යාළුවා දඹොෆ්ෆුලු ගහක අත්තක හිර වෙලා. මාවඩියා ගහේ අත්ත කපන්න බෑ කියනවා. කම්බුරු මාවඩියගෙ පොරවෙ තලේ මොට්ට කරන්න බෑ කියනවා. උඹ හනිකට වැස්සක් වැහැල කම්බුරු ගෙ ගින්න නිවල දාපං"

"මට බෑ. මේ නියං කාලෙ. මම ළඟ වතුර නෑ"

අඹුෆ්ෆුලු ඊළඟ දුවල ගියා අලියා හොයාගෙන​.

"මගේ යාළුවා දඹොෆ්ෆුලු ගහක අත්තක හිර වෙලා. මාවඩියා ගහේ අත්ත කපන්න බෑ කියනවා. කම්බුරු මාවඩියගෙ පොරවෙ තලේ මොට්ට කරන්න බෑ කියනවා. වැස්ස කම්බුරු ගෙ ගින්න නිවල දාන්න බෑ කියනවා. උඹ හනිකට වැහි වතුර ටික ඔක්කොම බීපං."

"මට බෑ. මම මේ දැන් පොකුණෙන් වතුර බීල ආවෙ. මගෙ බඩ පිරිලා"

අඹුෆ්ෆුලු ඊළඟ දුවල ගියා මීමැස්සා හොයාගෙන​.

"මගේ යාළුවා දඹොෆ්ෆුලු ගහක අත්තක හිර වෙලා. මාවඩියා ගහේ අත්ත කපන්න බෑ කියනවා. කම්බුරු මාවඩියගෙ පොරවෙ තලේ මොට්ට කරන්න බෑ කියනවා. වැස්ස කම්බුරු ගෙ ගින්න නිවල දාන්න බෑ කියනවා. අලියා වැහි වතුර බොන්න බෑ කියනවා. උඹ හනිකට අලියගෙ කණ ඇතුලට රිංගල දෂ්ඨ කරපං"

"මට බෑ. අලියගෙ කණ ගොඩක් ගැඹුරුයි. ඒක ඇතුලෙ ගොඩක් අඳුරුයි. මට බයයි"

අඹුෆ්ෆුලු ඊළඟ දුවල ගියා "ඉරුවායි හුදු" (ගව කොකා) හොයාගෙන​.

"මගේ යාළුවා දඹොෆ්ෆුලු ගහක අත්තක හිර වෙලා. මාවඩියා ගහේ අත්ත කපන්න බෑ කියනවා. කම්බුරු මාවඩියගෙ පොරවෙ තලේ මොට්ට කරන්න බෑ කියනවා. වැස්ස කම්බුරු ගෙ ගින්න නිවල දාන්න බෑ කියනවා. අලියා වැහි වතුර බොන්න බෑ කියනවා. මීමැස්සා අලියගෙ කණ ඇතුලෙ දෂ්ඨ කරන්න බෑ කියනවා. උඹ මීමැස්සව කාපං"

"හරි!"

එහෙම කියපු ඉරුවායි හුදු මීමැස්සව කන්න ගියා. ඉරුවායි හුදු එනවා දැකපු මීමැස්සා අලියගෙ කණ ඇතුලෙ දෂ්ඨ කරන්න ගියා. මීමැස්සා එනවා දැකපු අලියා වැහි වතුර බොන්න ගියා. අලිය එනව දැකපු වැස්ස කම්බුරු ගෙ ගින්න නිවන්න ගියා. වැස්ස එනව දැකපු කම්බුරු මාවඩියා ගෙ පොරවෙ තලේ මොට්ට කරන්න ගියා. කම්බුරු එනව දැකපු මාවඩියා ගහේ අත්ත කපන්න ගියා.

ඒත් මාවඩියා එනකොට දඹොෆ්ෆුලු මැරිලා෴

 - කතාව කිව්වේ නෙදුන් ගේ අලි නජීබු (මාලේ දූපත​)


අටුවාව​

1. මිදිලි
කොට්ටම්බා. මාලදිවයිනේ ලුණු මිශ්‍ර වැලි පොළවේ වැවෙන්නේ ගස් වර්ග කීපයක් විතරයි. කොට්ටම්බා ඉන් එකක්. කොට්ටම්බා ගෙඩි වලට දිවෙහි බසින් කියන්නෙ "කනමදු".

2. මාවඩියා
දිවෙහි බසින් වඩුවට කියන්නෙ "වඩි". මාවඩියා කියන්නෙ මහ වඩුවා නැත්තං වඩු කර්මාන්තයේ කෙළ පැමිණි දක්‍ෂ වඩුවෙක් හඳුන්වන ගෞරව නාමයක්. දිවෙහි රාජ්ජේ වැසියන් ගෙ ප්‍රධාන කර්මාන්තය වන ධීවර කර්මාන්තයට උපයෝගී වෙන බෝට්ටු හදන නිසා වඩුවා දිවෙහි රාජ්ජෙ බොහොම වැදගත් පුද්ගලයෙක්.

3. කම්බුරු
දිවෙහි බසින් කම්මල්කාරයා හඳුන්වන්නෙ කම්බුරු කියල​. දිවෙහි රාජ්ජෙ දියුණු යකඩ කර්මාන්තයක් තිබිල නෑ. ඔවුන් ගේ යකඩ කර්මාන්තය එදිනෙදා භාවිතා වන ආයුධ නිපදවා ගැනීමට සීමා වුනා.

4. ඉරුවායි හුදු
ඉරුවායි හුදු කියල හඳුන්වන්නෙ මාලදිවයිනේ වගුරු බිම් ආශ්‍රිතව නිතර හමුවෙන සුදු පාට කොකෙක්. මූ ඉංග්‍රීසියෙන් "Eastern Cattle Egret" කියල හඳුන්වනවා. ලංකාව ඇතුළු කලාපයේ රටවල් ගණනාවක මූ හමුවෙනවා. නිතර හරකුන් ගෙ පිටවල් උඩ වහල කිණිතුල්ලො කන්න ලැදිකමක් දක්වන නිසාවෙන් සිංහලෙන් මූ හඳුන්වන්නෙ "ගව කොකා" කියල​.