දිවෙහි රාජ්ජේ ජනකතා - 1 (මාකන කලෝ)

(උපුටා ගැනීම ක්සේවියර් රොමේරෝ ෆ්‍රියාස් ගේ "Folk Tales of the Maldives" පොතෙන්)

පළවෙනි කතාව විදිහට තෝර ගත්තෙ දිවෙහි රාජ්ජෙ බෞද්ධ මූලයන් පෙන්නුම් කරන කතාවක්. මේ කතාවේ අනිත්‍යය සොබාවය සහ ධනය රැස් කිරීමේ නිසරු බව ගැන කියවෙනවා.

මාකන කලෝ (කොක් කොලුවා)

එකෝමත් එක කාලෙක "මාකන" (අළු කොකෙක්) මුහුදු වෙරළ කිට්ටුවෙන් පියාඹගෙන ගිහින් වැල්ල තෙමෙන හරියෙ වැහුවා. ඌ වැල්ලේ වසුරු පිඩක් හෙලලා යන්න ගියා. ආපහු ඇවිත් බලනකොට ඌ දැක්ක උගේ වසුරු පිඩ රළ පාරට හේදිලා ගිහින් කියලා.

කොකා බොහොම තරහෙන් මුහුදු රළයෙන් මෙහෙම ඇහුවා.

"කෝ මගේ වසුරු පිඩ​?"

"මම ඒක හෝදලා දැම්මා"

"මට ඒක ආපහු ඕනෙ"

මුහුදු රළය යටහත් පහත් විදිහට මෙහෙම කිව්වා.

"මට ඒක ආපහු දෙන්න බෑ. ඒක හේදිල ගිහින් ඉවරයි. මම ඒ වෙනුවට බල මාළුවෙක් දෙන්නම්"

කොකා බලයවත් අරගෙන පියාඹලා ගියා.


කොකා පියාඹලා ගියේ ගම්මැද්දට​. ගම්මැද්දෙ තිබ්බ පොඩි පැල් කොටේක වහලයක් උඩ බලයව තියල ඌ යන්න ගියා. ආපහු ඇවිත් බලනකොට බලයා නෑ. එතන තරුණයො කීප දෙනෙක් මාළු තම්බලා හිකිමස් (උම්බලකඩ) හදනවා.

කොකා කේන්තියෙන් පිඹිමින් මෙහෙම ඇහුවා.

"කෝ මගේ මාළුවා?"

"අපි ඌව කපල, තම්බලා දැන් මේ වේලන්නයි ලෑස්ති වෙන්නෙ"

"මට ඌව ආපහු ඕනෙ"

තරුණයො ටික බයවෙලා මෙහෙම යෝජනා කරා

"අපිට ආපහු මාළුවෙක් ව දෙන්න බෑ. ඒ වෙනුවට උම්බලකඩ කෑල්ලක් දෙන්නං"

කොකා කැමති වෙලා ලොකු උම්බලකඩයක් අරගෙන එතනින් පියාඹලා ගියා.

ඌ ගියේ ගෙදරක කුස්සියක් ළඟට​. එතැන උම්බලකඩයව දාල ඌ යන්න ගියා. ආපහු ඇවිත් බලද්දි උම්බලකඩයා නෑ. එතන කෙල්ලො ටිකක් බෝකිබා (කෑමක්) හදනවා.

කොකාට හරිම තරහයි.

"කෝ මගේ උම්බලකඩයා?"

"අපි ඒක කෑලි වලට කපලා බෝකිබා හැදුවා"

"මට ඒක ආපහු ඕනෙ"

කෙල්ලො ටික හොඳටම බය වෙලා මෙහෙම කියනවා.

"අපිට ඒක ආපහු දෙන්න බෑ. ඒ වෙනුවට අපි බෝකිබා ටිකක් දෙන්නම්"

කොකා කැමති වෙලා බෝකිබා ටිකකුත් අරගෙන එතනින් පියාඹලා ගියා.

ඌ එතනින් ගියේ ගෙදරක ඉස්තෝප්පුවට​. එතන බෝකිබා ටික තියලා ඌ යන්න ගියා. ආපහු එද්දී බෝකිබා නෑ. එතන පිරිමියෙකුයි කාන්තාවකුයි පොල් කොහු වලින් ලණු අඹරනවා.

කොකා තරහෙන් පිපිරෙමින් අත් තටු ගැහුවා.

"කෝ මගේ බෝකිබා?"

"අපි ඒක කෑවා"

"මට ඒක ආපහු ඕනෙ"

පිරිමියයි කාන්තාවයි බයවෙලා මෙහෙම කිව්වා.

"අපිට ඒක දෙන්න විදිහක් නෑ. අපි ඒක ඔක්කොම කෑව​. ඒ වෙනුවට හොඳ ලණු කැරැල්ලක් දෙන්නම්"

කොකා කැමති වෙලා ලණු කැරැල්ලත් අරගෙන පියාඹලා ගියා.

ඌ එතනින් ගියේ ලොකු ගහක් යටට​. එතන ලණු කැරැල්ල තියලා ඌ යන්න ගියා. ආපහු එද්දි ලණු කැරැල්ල නෑ. එතන වයසක මිනිස්සු කීප දෙනෙක් බෙර හදනවා.

කොකාට තරහ ඉවසගන්න බෑ.

"කෝ මගේ ලණු කැරැල්ල​?"

"අපි ඒකෙන් තමයි මේ බෙර වලට හම් බැන්දෙ"

"මට ඒක ආපහු ඕනෙ"

බෙර හදන මිනිස්සු බය වෙලා මෙහෙම යෝජනා කරනවා.

"අපිට ඒක ආපහු දෙන්න පුළුවන් කමක් නෑ. ඒ වෙනුවට ඔබ කැමති බෙර දෙකක් තෝර ගන්න​"

කොකා කැමති වෙලා අළුත් බෙරේකුයි පරණ බෙරේකුයි අරගෙන පියාඹලා ගියා.

ඌ එතනින් ගියේ මුහුදු වෙරළේ තියෙන පොල් ගහක් උඩට​. පොල් අත්තක් උඩ ඉඳගෙන බෙර දෙකට හොටෙන් ගහන්න පටන් ගත්තා. බෙර දෙකෙන් ඉතාම මිහිරි නාදයක් පැතිරුනා. අළුත් බෙරෙන් "ටො-ට්ටෝ" ශබ්ධයකුත්, පරණ බෙරෙන් "ඩන්-ඩන්" ශබ්ධයකුත් ආවා.

මේ අතරේ දුප්පත් මහළු කාන්තාවක් මුහුදු රළපාරට අහුවෙලා ගහගෙන ආපු දෙයක් වෙරළේ තියෙනවද බල බල වෙරළ දිගේ ආවා. ඇයට බෙර සද්දෙ ඇහුනා. උඩ බැලුවම ඇය දැක්කා කොකා බෙර වයන හැටි. ඇය ඉතාම දුප්පත්. ඇය සන්තකව කිසි දෙයක් නෑ. ඇයට බෙර දෙක ගැන ආසාවක් ඇති වුනා. "මටත් මේ වගේ බෙරයක් තිබ්බ නං..."

ඒ මොහොතේදීම පොල් අත්ත කඩාගෙන වැටුනා. කොකා පොල් අත්තයි බෙර දෙකයි එක්ක වැලි තලාව උඩට වැටුනා. බෙරයක් ඔළුවට වැටිල කොකා එතනම මැරුනා.

මහළු කාන්තාව බෙර දෙක අහුලගෙන බෙර වයමින්, ගී ගයමින් සතුටින් ගෙදර ගියා෴

- කතාව කිව්වේ "ගාගේ නයිමා" (මාලේ දූපත​)

 අටුවාව​:

1. මාකන
අළු කොකා හෙවත් "Grey Heron". ලංකාවේත් ඉන්න අළු පාට ලොකු කොකෙක්. අඩි තුනක් විතර උසයි. කලපු ආශ්‍රිතව දකින්න පුළුවන්. තනිව දිවි ගෙවන අළු කොකා දිවෙහි රාජ්ජේ ජනකතා වල නිතර හමුවෙන චරිතයක්.

2. කලෝ
කොල්ලා, ගැටයා, තරුණයා, කුමාරයා අරුත දෙන වචනයක්. මාකන කලෝ "කොක් කොලුවා" කියල පරිවර්තනය කරන්න පුළුවන්.

3. හිකිමස්
උම්බලකඩ. බල සහ කෙලවල්ලා මාළු තීරු වලට කපලා තම්බලා, අව්වේ වේලීමෙන් තමයි උම්බලකඩ හදන්නේ. මාලදිවයිනේ ප්‍රධාන නිෂ්පාදනයක්.

4. බෝකිබා
පොඟා ගන්නා ලද හාල් කොටලා, ඒකට උම්බලකඩ​, ගාපු පොල් සහ මිරිස් එකතු කරලා ලිපේ තබා පුළුස්සා ගන්නා කෑමක්. මේක හදන්නෙ වන්ඩු ආප්ප වගේ යටින් වගේම උඩිනුත් ගින්දර දැමීමෙන්. ඒකට පුළුස්සන භාජනයේ පැතලි මූඩිය උඩ තියන ගිනි අඟුරු පාවිච්චි කරනවා. බෝකිබා සොබාවයෙන් පොල් කේක් වගේ. හවස තේ එක්ක තමයි බහුලව කෑමට ගන්නේ.

5. ලණු
මාලදිවයිනේ සාම්ප්‍රදායිකව ලණු අඹරන්නේ පොල් කෙඳි වලින්. අතේ ඇඹරීම තමයි බහුලව යොදා ගන්න ක්‍රමය​.

6. බෙර​
මාලදිවයිනේ බහුලව පාවිච්චි වෙන බෙරය "ලොකු බෙරය​" කියන තේරුම ඇති "බොදු බෙරු". බොදු බෙරු ඉනේ එල්ලා ගෙන අත් දෙකෙන්ම වාදනය කරන බෙරයක්. බොදු බෙරු වලට තියෙන්නෙ නැගෙනහිර අප්‍රිකාණු සම්භවයක්. මීට අමතරව තවත් කුඩා බෙර වර්ග කීපයකුත් භාවිතා වෙනවා.

7. මුහුදු වෙරළේ ඇවිදීම​
රැල්ලට ගහගෙන ඇවිත් වෙරළට ගොඩ ගහපු භාණ්ඩ හොයාගෙන මුහුදු වෙරළේ ඇවිදීම මාලදිවයින් වැසියන් ගේ පුරුද්දක්. විශේෂයෙන් දුප්පත් අය මේ වැඩේ කරනවා. මුහුදු බත් වුන නැව් වලින් ගහගෙන එන බඩු, නැව් වලින් ඉවත දාන බඩු, "තවක්කෂි" හෙවත් දෙබිඩි පොල් ගෙඩි, තල්මස්සුන් ගෙන් පිටවෙන සුවඳ විලවුන් හදන්න ගන්න ද්‍රව්‍යයක් වෙන "මාවහරු" හෙවත් "ambegris" වගේ දේවල් තමයි වැඩිපුරම හම්බෙන්නෙ.

8. දිවෙහි නම්
දිවෙහි නම් සම්ප්‍රදායන් දෙකක් තියෙනවා. එකක් පැරණි දිවෙහි සම්ප්‍රදාය​. අනෙක අරාබි සම්ප්‍රදාය​. මේ දෙවිදිහටම නම් දකින්න පුළුවන්.

අරාබි සම්ප්‍රදායට අනුව මුලින්ම තමාගේ නමත්, දෙවනුව පියාගෙ නමත් එනවා. උදාහරණයකට "මොහොමතු බසම්". මොහොමතු කියන්නෙ තමාගේ නම​. බසම් කියන්නෙ පියාගේ නම​.

දිවෙහි සම්ප්‍රදායට අනුව මුලින් එන්නෙ පෙලපත් නම හෙවත් වාසගම​. දෙවනුව එන්නෙ තමාගෙ නම​. උදාහරණයකට "ගාගේ නයිමා". ගාගේ කියන්නෙ වාසගම​. සිංහල මුදලිගේ වගේ. නයිමා කියන්නෙ තමාගේ නම​.

අරාබි සම්ප්‍රදාය මාලදිවයින ඉස්ලාමය වැළඳගත් පසු ඇති වුන එකක්. මාලදිවයිනේ පැරණි සම්ප්‍රදාය වන දිවෙහි සම්ප්‍රදාය සිංහල සම්ප්‍රදායට සමානයි. ඒකෙන් ඔවුන් ගේ සිංහල මූලයන් තහවුරු වෙනවා.