ඔන්.යොමි සහ කුන්.යොමි
මුලින්ම ජපන් භාෂාවෙ වචන හඬ නගන ආකාර දෙකක් තියෙනව.
1. ඔන්.යොමි
2. කුන්.යොමි
ඔන්.යොමි කියන්නෙ ඔරිජිනල් ජපන් කියැවීම. කුන්.යොමි කියන්නෙ චීනෙන් ආපු එක.
උදාහරණයකට "කන්ද" කියන අර්ථය දෙන ජපන් වචනය (山) ඔන්.යොමි විදිහට කියන්නෙ "සන්" කියල. නමුත් කුන්.යොමි විදිහට කියන්නෙ "යම" කියල.
ඒ කියන්නෙ එකම වචනය, එකම කන්ජි අකුර, නමුත් කියවන විදි දෙකයි. සමහර වචන වල ඔන්.යොමි ක්‍රමය විතරයි පාවිච්චි වෙන්නෙ. සමහර වචන වල කුන්.යොමි ක්‍රමය විතරයි පාවිච්චි වෙන්නෙ.
නමුත් සමහර වචන වල දෙවිදිහම පාවිච්චි වෙනව.
උදාහරණයකට අපි කවුරුත් දන්න ප්‍රසිද්ධ "ෆුජි" ගිනි කන්ද හඳුන්වන්නෙ "ෆුජියම" කියල. ඒත් කෝබේ නගරය අසල තියෙන තවත් ප්‍රසිද්ධ කන්දක් වන "රොකො" කන්ද හඳුවන්නෙ "රොකොසන්" කියල.
ෆූජි කන්දට "ෆුජිසන්" කිව්වොත් ටෙක්නිකලි වැරදි නෑ. නමුත් එහෙම ව්‍යවහාර වෙන්නෙ නෑ. කොතනට එන්නෙ මොන ව්‍යවහාරයද කියන එක අපි දැනගන්න ඕනෙ පාවිච්චියෙන්.
හැබැයි "සන්" කිව්වත් "යම" කිව්වත් ලියන්නෙ "山" කියල.
තවත් උදාහරණයක් ගත්තොත් "හත" කියල ඔන් ව්‍යවහාරයෙන් කියන්නෙ "නන" කියල. කුන් ව්‍යවහාරයෙන් කියන්නෙ "ෂිචි" කියල.
එතකොට අපි එක දෙක තුන කියල ගණන් කරද්දි හත වෙනුවට කියන්න ඕනෙ ෂිචි. නමුත් "විසි හත" කියද්දි හත වෙනුවට කියන්න ඕනෙ නන (නිජූ නන).
ඉතින් කලිනුත් කිව්ව වගේ මේවගෙ කිසි ලොජික් එකක් නෑ. ව්‍යවහාරයෙන්ම තමයි හරි විදිහ දැනගන්න ඕනෙ.
වාක්‍යය හැදෙන විදිහ.
වාක්‍යය හැදෙන විදිහෙන් ජපන් භාෂාව සමාන වෙන්නෙ සිංහල භාෂාවට. ජපන් ඉගෙන ගද්දි තියෙන ලොකුම වාසිය ඒකයි.
උදාහරණයක්.
අපි සිංහලෙන් කියන්නෙ "මම වතුර බොනව".
එතකොට වාක්‍යය ඇතුලෙ පද ගැලපෙන පිළිවෙල එන්නෙ උක්තය - කර්මය - ආඛ්‍යාතය. මම - වතුර - බොනව.
නමුත් ඉංග්‍රීසියෙන් ලියද්දි "I drink water". එතකොට පද ගැලෙපෙන්නෙ උක්තය - ආඛ්‍යාතය - කර්මය කියන පිළිවෙලට.
ජපන් වලින් කියද්දිත් පද ගැලපෙන්නෙ උක්තය - කර්මය - ආඛ්‍යාතය පිළිවෙලට. "වතෂිව මිසු වො නොන්දෙ ඉමස්". වතෂිව (මම) මිසු (වතුර) නොන්දෙ ඉමස් (බොනව - හරියටම කිව්වොත් බොමින් සිටිනවා).
මේක ජපන් ඉගෙන ගද්දි ලොකු පහසුවක්. සිංහලෙන් වාක්‍යය හිතල ගෙඩිය පිටින් ජපන් වචන ටික ආදේශ කරන්නයි තියෙන්නෙ.
ඒක වචන බහු වචන
ජපන් භාෂාවේ ඒක වචන බහු වචන නෑ. ජපන් වලින් "පූසා" කියල කියන්නෙ "නෙකො". පූසෝ කියල කියන්නෙත් "නෙකො" මයි. අපි දැන ගන්න ඕනෙ කතා කරන්නෙ එක පූසෙක් ගැන ද පූසො ගොඩක් ගැන ද කියල.
එතකොට "The Last Samurai" ෆිල්ම් එකේ කියවෙන්නෙ එක සමුරායි කෙනෙක් ගැනද සමුරායි ල සෙට් එක ගැනමද කියල දන්නෙ ඒකෙ නම දාපු එකා විතරයි.
ඒක වචන බහු වචන වෙන් වෙන එකම තැන පුද්ගල නාම පද වලදි විතරයි. මම (වතෂි), අපි (වතෂිතචි), ඔබ (අනත) ඔබලා (අනතතචි) වලට වෙනම වචන තියෙනවා.
සමහර වෙලාවට වචනය දෙපාරක් යෙදීමෙන් බහු වචනය හඟවන්න පුළුවන්. උදාහරණයකට කන්දට කියන්නෙ "යම". කඳු කියල කියන්නෙත් "යම" කියල. හැබැයි ඕනෙ නම් කඳු කියන එක "යමයම" කියල කියන්න පුළුවන්.
ගෞරව නාම
අපි ඉංග්‍රීසියෙන් කතා කරද්දි මනුස්සයෙක් ගෙ නමක් ඉස්සරහට Mr.. Mrs. Miss කියල දානව ගෞරව නාමයක් වශයෙන්.
සිංහලෙන් කතා කරද්දි ඒක දාන්නෙ නම අගට. නිමල් මහතා. කුමාරි මහත්මිය. අනූෂා මෙනවිය. ඒ වගේ.
ජපන් වලින් ගෞරව නාමය දාන්නෙ සිංහලෙන් වගේ අගට. හැබැයි ඔක්කොටම දාන්නෙ එකයි. "සන්".
ඒ කියන්නෙ මොරිකාවා මහතා කියන්නෙ මොරිකාවා සන්. අයිකෝ මහත්මිය කියන්නෙ අයිකෝ සන්. හරුකෝ මෙනවියත් හරුකෝ සන්.
හැබැයි විශේෂයෙන් මතක තබා ගත යුතු කරුණු දෙකක් තියෙනව.
එක, තමා ගැන කතා කරද්දි "සන්" දාන්නෙ නෑ.
දෙක, අනුන් ගැන කතා කරද්දි හොඳම යාළුවෙක් නෙවෙයි නං අනිවාර්‍යයෙන් "සන්" දාන්න ඕනෙ.
අපි එදිනෙදා කතා කරද්දි එකිනෙකාට කතා කරගන්නකොට "අනුර මහතා" කියන්නෙ නැති වුනාට ජපනා අනිවාර්‍යයෙන්ම "උමිනෝ සන්" කියල කියනව.
එහෙම කිව්වෙ නැත්තං සැලකෙන්නෙ ඔබ කතා කරන්න දන්නෙ නැති අශිෂ්ඨයෙක් විදිහට.
ජපන්නු හරි ආචාරශීලියි.
විශේෂ වචන
ආචාරශීලී කම ගැන කියද්දි නොකියම බැරි වචන තුනක් තියෙනවා.
ගොසයිමස්
මේ වචනයට අනුරූප සිංහල හෝ ඉංග්‍රීසි වචනයක් නෑ. ඒක නිකං ගෞරවය හඟවන යෙදුමක්. උදාහරණයකට රෙස්ටුරන්ට් එකකට මිනිහෙක් ඇතුල් වෙද්දි කැෂියර් හෝ වේටර් කෙනෙක් ඔහුව පිළිගන්නෙ "ගොසයිමස්" කියල.
ඒ වගේම වචනයක ආචාරශීලී කම වැඩි කරන්නත් "ගොසයිමස්" පාවිච්චි කරනවා. උදාහරණයක්ට ජපන් වලින් "ස්තූතියි" කියල කියන්නෙ "අරිගතෝ" කියල. නමුත් ඒක ටිකක් වැඩි කරල කියන්න ඕනෙ නම් "අරිගතෝ ගොසයිමස්" කියනව.
සුමිමසෙන්
"සුමිමසෙන්" කියන එක සාමාන්‍යයෙන් "සමාවෙන්න" කියල පරිවර්තනය කරන්න පුළුවන්. නමුත් ඒක ඊට වඩා පුළුල් අරුතකින් පාවිච්චි වෙනව.
ඔබ පාරෙ යද්දි මිනිහෙක් ගෙ ඇඟේ හැප්පුනොත් "සුමිමසෙන්" කියල සමාව ගන්න පුළුවන්.
ඒ වගේම පොඩි උදව්වකට ස්තූති කරන්න්නත් "සුමිමසෙන්" පාවිච්චි කරන්න පුළුවන්. උදාහරණයකට ඔබ අතින් යමක් වැටිල කෙනෙක් ඒක අහුලල දුන්නොත් "සුමිමසෙන්" කියන්න පුළුවන්. එතනදි ඒක යෙදෙන්නෙ "මම නිසා ඔබට කරදර වීමට සිදුවීම ගැන මට කනගාටුයි" කියන අරුතෙන්.
ඒ වගේම "එක්ස්කියුස් මී" කියන්නත් "සුමිමසෙන්" පාව්විච්චි වෙනව. පිරිසක් ඉන්න කාමරයකට ඇතුල් වෙද්දි "සුමිමසෙන්" කියන්න ඕනෙ. වේටර් කෙනෙක් ගෙ අවධානය ගන්නත් "සුමිමසෙන්" කියන්න පුළුවන්.
කුදසායි"කුදසායි" කියන්නෙ කරුණාකරල කියන එක. හැබැයි මේක අපි කතාකරද්දි කරුණාකරල කියනවට වඩා සිය ගුණයක් විතර වැඩියෙන් පාවිච්චි වෙනව.
උදාහරණයකට අපි සිංහලෙන් වතුර ඉල්ලද්දි කියන්නෙ "මට වතුර ටිකක් දෙන්න" කියල. ඒකට කරුණාකරල කියන කෑල්ල දාන්නෙ අලංකාරයක් විදිහට. ඕනෙ නම් නොකිය ඉන්න පුළුවන්.
නමුත් ජපන් වලින් වතුර ඉල්ලන්නෙ "මිසු වො කුදසායි" කියල. එතනදි "කුදසායි" කියන්නෙ වාක්‍යයේ කෑල්ලක්. අලංකාරයක් නෙවෙයි. "මිසු වො" කියල විතරක් වතුර ඉල්ලන සිරිතක් නෑ.
ඇඟෙන්ම කතා කිරීම
අනිත් වැදගත් දේ තමයි ඔබ නිවැරදි විදිහට ජපන් කතා කරනව නම් ඇඟෙන්ම කතා කරන්න ඕනෙ.
පාරෙ යද්දි මිනිහෙක් ගෙ ඇඟේ හැප්පුනොත් අපි නිකම්ම "සොරි" කියල ගියාට ජපන් වලින් නිකම්ම "සුමිමසෙන්" කියල යන්න බෑ. "සුමිමසෙන්" කියන ගමන් නැමිල ආචාරශීලීත්වය පෙන්නන්න ඕනෙ. නැමෙනකොට එක අතක් වඳින මුද්‍රාවෙන් පපුව ඉස්සරහ තියාගන්න ඕනෙ.
එහෙම නොකළොත් ඔබ හැසිරෙන්න දන්නෙ නැති අශිෂ්ඨයෙක්.
ඒ වගේම පාරක් අහගගෙන ස්තූති කරද්දි නිකම්ම "අරිගතෝ" කියල බෑ. අරිගතෝ කියන ගමන් නැමෙන්න ඕනෙ. එතනදි අත් දෙක ඇඟ දෙපැත්තෙ තියෙන්න ඕනෙ.
නිලයෙන්, වයසෙන්, තත්වයෙන් උසස් කෙනෙක් එක්ක කතා කරද්දි නිතරම හිස නවල ආචාරශීලි වෙන්න ඕනෙ. උදේට සුබ පතද්දි හිස නවල ආචාර කරන්න ඕනෙ. නිකම්ම "ඔහායෝ ගොසයිමස්" කිව්වොත් ඒක නිකං කණට ගැහුව වගේ.
නැවෙන එක ගැන කියනව නං, ඒක ඉතාම සංකීර්න හැසිරීමක්. එක එක සිටූවේෂන් එකට අනුව කොන්ද නවන්න ඕනෙ ප්‍රමානය වෙනස්. මේව ළමයින්ට ජපන් පාසැල් වල උගන්නනව. නමුත් මේ ඒ ගැන කතා කරන්න තැන නෙවෙයි.
බොහෝ දෙනා කරන කොමන් මිස්ටේක් එකක් ගැන විතරක් කියන්නම්. ඔබ කෙනෙක්ට අතට අත දෙනව නම් නැවෙන්න ඕනෙ නෑ. එක්කො නැවෙන්න. නැත්තම් අතට අත දෙන්න. දෙකම කරොත් වැරදියි.
 |
| ඔබාමා වගේ වෙන්න එපා |
චියර්ස් කියන හැටි
බොද්දි චියර්ස් කියන හැටි දැන ගත්තෙ නැත්තං ඒක ලොකු අඩුවක් නෙ, ඒ නිසා ඒකත් කියන්නම්.
බොන්න කලින් ජපන්නු කියන්නෙ "කන්පායි". වීදුරුව මූණ මට්ටමට උස්සල "කන්පායි" කියන්න ඕනෙ. වීදුරු හප්පන එක සාමාන්‍යයෙන් කෙරෙන්නෙ නෑ.
කන්පායි කියන එකේ තේරුම "bottoms up" කියන එක.
අන්තිමට - අපි ජපානය කිව්වට, සුද්ද ජැපෑන් කිව්වට ජපන්නු කියන්නෙ "නිහොන්"
