නිදහස් ලංකාවේ පළමු පාර්ලිමේන්තුව සඳහා මහ මැතිවරණය පැවැත්වුනේ 1947 අගෝස්තු 23 සිට සැප්තැම්බර් 20 දින තෙක් ය.
දේශපාලන පක්‍ෂ
1947 මහ මැතිවරණය සඳහා තරග කළ දේශපාලන පක්‍ෂ පහත පරිදි වේ.කොන්සර්වේටිව් පක්‍ෂ
බටහිර හිතවාදී කොන්සර්වේටිව් ප්‍රතිපත්ති යටතේ එක්සත් ජාතික පක්‍ෂය තරග කළ අතර, එය බොහෝ දුරට ලංකා ජාතික කොංග්‍රසයේ දිගුවක් විය. බ්‍රිතාන්‍යය පාලනය යටතේ වරප්‍රසාද ලත් සහ පාරම්පරික ප්‍රභූන් එහි නායකත්වය ඉසිලූහ.
වාමාංශික පක්‍ෂ
වාමාංශික පක්‍ෂ තුනක් මැතිවරණය සඳහා සහභාගී වූ අතර ඒ සියල්ල පැරණි සම සමාජ පක්‍ෂයෙන් බිඳී ආ කොටස් විය. සම සමාජය සහ බොල්.ෂෙවික් ලෙනිනිස්ට් පක්‍ෂය ට්‍රොට්ස්කිවාදී මත දැරූ අතර, දැඩි අධිරාජ්‍යය විරෝධී ස්ථාවරයක් දැරූහ.කොමියුනිස්ට් පක්‍ෂය සෝවියට් හිතවාදී විය. මේ පක්‍ෂ වල නායකත්වය සමන්විත වූයේ යුරෝපයේ අධ්‍යාපනය ලද තරුණයන් ගෙනි. ඔවුන් ගේ ඡන්ද පදනම නාගරික කම්කරුවන් සහ ගැමි ගොවීන් අතර එකසේ පැතිරී තිබිණි.
දෙමළ ජාතිවාදී පක්‍ෂ
දෙමළ කොංග්‍රසය උතුරු-නැගෙනහිර දෙමළ ජනතාව පදනම් කරගත් පක්‍ෂයක් වූ අතර එහි නායකත්වය බ්‍රිතාන්‍යය පාලන සමයේ වරප්‍රසාද ලත් දෙමළ උගතුන් ගෙන් සමන්විත විය. ලංකා ඉන්දීය කොංග්‍රසය උඩරට දෙමළ ජනතාව පදනම් කර ගත්තේය. දෙමළ කොංග්‍රසය බ්‍රිතාන්‍යයත් සමඟ සහයෝගයෙන් කටයුතු කරන ස්ථාවරයක් දැරුවද, ලංකා ඉන්දීය කොංග්‍රසයේ ඡන්ද පදනම මුළුමනින්ම පාහේ වතු කම්කරුවන් ගෙන් සමන්විත වූ නිසා ඔවුහු වාමාංශික නැඹුරුවක් සහිත වූහ.
වෙනත් පක්‍ෂ
ලංකා කම්කරු පක්‍ෂය කොළඹ නගරයේ කම්කරුවන් පදනම් කර ගත් පක්‍ෂයක් විය. නිදහසට පෙර එය සැලකිය යුතු බලයක් සහිත පක්‍ෂයක් වුවද, 1947 වද්දී වාමාංශික පක්‍ෂ විසින් එහි ඡන්ද පදනම මුළුමනින්ම පාහේ ගිලගෙන තිබිණි.
මැතිවරණ ප්‍රතිඵල
මැතිවරණ ප්‍රතිඵල අනුව වැඩිම ආසන ගනනක් දිනා ගැනීමට එක්සත් ජාතික පක්‍ෂයට හැකි වුවද, ඔවුන්ට සරළ බහුතරයක් ලබා ගැනීමට නොහැකි විය.
වාමාංශික පක්‍ෂ තුනට බෙදී තරග කළ අවස්‍ථාවක් යටතේ වුවද දැවැන්ත ජයක් ලැබීමට සමත් වූ අතර, ප්‍රකාශිත මුළු ඡන්ද වලින් 20% පමණ ලබා ගත්හ. කොළඹ අවට සහ කළුතර, කෑගල්ල, මාතර දිස්ත්‍රික්ක වල වාමාංශික බලය කැපී පෙනිනි.
දෙමළ කොංග්‍රසයට යාපනය අර්ධ ද්වීපයේ බලය හිමි වුවද, නැගෙනහිර හෝ වන්නියේ සැලකිය යුතු බලයක් හිමි නොවිනි. ඉන්දියානු කොංග්‍රසය උඩරට ආසන සියල්ලම පාහේ දිනා ගත්තේය.
ස්වාධීන මන්ත්‍රීවරු විශාල ප්‍රමානයක් පත්වීමද කැපී පෙනිනි.
මැතිවරණ ප්‍රතිඵල සටහන
මැතිවරණ සිතියම
අවසානයේ දී ස්වාධීන මන්ත්‍රීවරුන් ගෙන් කොටසක් සහ දෙමළ කොංග්‍රසයේ සහය ඇතිව රජයක් පිහිටුවීමට එක්සත් ජාතික පක්‍ෂයට හැකි විය. ඩී.එස්. සේනානායක ලංකාවේ පළමු අගමැති වශයෙන් තෝරා ගැනිනි.
විපක්‍ෂ නායක ධූරය එන්.එම්. පෙරේරා ට හිමි විය.
